സിസിഎല്ലിന് ഫെബ്രുവരി 4 ന് തുടക്കം; ആദ്യ മത്സരം 18 ന്

നിങ്ങൾ യാത്ര ചെയ്യാൻ ഇഷ്ടപ്പെടുന്ന ഒരാൾ ആണെങ്കിൽ നിങ്ങൾ തീർച്ചയായും സന്ദർശിക്കേണ്ട ഒരു സംസ്ഥാനമാണ് രാജസ്ഥാൻ. രാജസ്ഥാനിലെ സുന്ദരമായ തടാകങ്ങളും കോട്ടകളും മണലാരണ്യങ്ങളും നിങ്ങൾക്ക് തരുന്ന അനുഭൂതി പറഞ്ഞറിയിക്കുന്നതിലും അപ്പുറം ആയിരിക്കും. രാജസ്ഥാനിൽ നിങ്ങൾ യാത്ര ചെയ്യുമ്പോൾ കണ്ടിരിക്കേണ്ട നിരവധി അനവധി സ്ഥലങ്ങൾ ഉണ്ടെങ്കിലും പ്രധാനമായ പത്ത്സ്ഥലങ്ങൾ ഏതൊക്കെയെന്ന് നമുക്ക് നോക്കാം.രന്തംബോർ നാഷണൽ പാർക്ക്(National Park), മൗണ്ട് അബു(Mount Abu),ആംബർ പാലസ്(Amber Palace), ഹവാ മഹൽ(Hawa Mahal), ബിക്കിനർ(Bikaner), ജോധ്പൂർ(Jodhpur), ഉദയപൂർ(Udaipur), ജയ്സാൽമർ (Jaisalmer), Chittorgarh, ബാനസ്വര (Banswara)., etc…. ### 1. രൺഥംഭോർ ദേശീയോദ്യാനം (Ranthambore National Park)  ഒരുകാലത്ത് രാജാക്കന്മാരുടെ നായാട്ട് കേന്ദ്രമായിരുന്ന രാജസ്ഥാനിലെ മധോപൂർ ജില്ലയിലാണ് രൺഥംഭോർ ദേശീയോദ്യാനം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. വിദേശത്തുനിന്നടക്കം നിരവധി അനവധി സഞ്ചാരികളാണ് ഇവിടെ സന്ദർശനത്തിനായി എത്തുന്നത്. പ്രദേശത്തിന്റെ ജൈവവൈവിധ്യങ്ങളും പ്രത്യേകതകളുമാണ് ഓരോ സഞ്ചാരിയെയും ഇവിടത്തേക്ക് ആകർഷിക്കുന്നതിന്റെ മുഖ്യകാരണം . ബംഗാൾ കടുവകളും ഭൂപ്രകൃതിയും കാട്ടിലൂടെയുള്ള സഫാരിയും രൺഥംഭോർ ദേശീയോദ്യാനത്തെ കൂടുതൽ മനോഹരമാക്കുന്ന കാഴ്ചകളാണ്.രണ്‍ഥംഭോര്‍ ദേശീയോദ്യാനം ഏകദേശം 392 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റര്‍ വിസ്ത‍ൃതിയിലാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.പ്രസിദ്ധമായ ആരവല്ലി പര്‍വ്വത നിരയുടെ ഭാഗമായാണ് ഈ ദേശീയോദ്യാനമുള്ളത്. ബാണാസ് നദി ഈ ദേശീയോദ്യാനത്തിലൂടെ ഒഴുകുന്നു. ### 2. മൗണ്ട് അബു ( Mount Abu )  'മരുഭൂമിയിലെ ഒരു മരുപ്പച്ച', 'രാജസ്ഥാന്റെ സുഖവാസകേന്ദ്രം' എന്നൊക്കെ വിശേഷണങ്ങളുള്ള ആരവല്ലി പർവതനിരകളിലെ ഹിൽ സ്റ്റേഷൻ ആണ് മൗണ്ട് അബു. സാധാരണ നമ്മൾ കണ്ടറിഞ്ഞ ഭൂപ്രകൃതിയിൽ നിന്നും ഏറെ വ്യത്യസ്തമായ കാഴ്ചകളാണ് ഇവിടെ കാണാൻ കഴിയുന്നത്.പുരാതനമായ ക്ഷേത്രങ്ങള്‍, നദികള്‍, തടാകങ്ങള്‍, വെള്ളച്ചാട്ടങ്ങള്‍, നിത്യഹരിത വനങ്ങള്‍ തുടങ്ങി ഒട്ടേറെ സവിശേഷമായ ഇടങ്ങളാൽ ഇവിടം സമ്പുഷ്ടമാണ്. വരണ്ട ഭൂപ്രദേശമായ രാജസ്ഥാനിലെയും ഗുജറാത്തിലെ അതിര്‍ത്തി പ്രദേശത്തെയും ജനങ്ങള്‍ ചൂടില്‍ നിന്നുള്ള ഒരു ആശ്വാസത്തിനായി എത്തുന്ന ഒരു പ്രദേശമാണിവിടം. വളരെ തണുത്ത കാലാവസ്ഥയാണ് ഇവിടെ. വേനല്‍ക്കാലത്ത് പോലും ഇവിടുത്തെ പരമാവധി താപനില 34 ഡിഗ്രി സെല്‍ഷ്യസ് ആയിരിക്കും. ശീതകാലത്ത് മൗണ്ട് അബുവില്‍ പകല്‍ പരമാവധി 22 ഡിഗ്രി വരെ ഉയരുമ്പോള്‍ രാത്രിയില്‍ പരാമവധി -4 ഡിഗ്രി വരെ താപനില താഴുന്നു. ### 3. ആംബർ കോട്ട (Amber Palace)  രാജസ്ഥാനിലെ പുരാതനമായ ഒരു കോട്ടയാണ് ആംബർ കോട്ട. രാജസ്ഥാനിലെ ജയ്പൂരിനടുത്താണ് ആംബർ എന്ന സ്ഥലത്താണ് ഈ കോട്ട സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. രജപുത്ര - മുഗൾ ശൈലികൾ കൂടിച്ചേർന്ന തനതായ വാസ്തുകലാശൈലിക്ക് പ്രശസ്തമായ ആംബർ കോട്ട, രാജസ്ഥാനിലെ ഒരു പ്രധാനപ്പെട്ട വിനോദസഞ്ചാരകേന്ദ്രമാണ്. വിനോദസഞ്ചാരികളെ ആകർഷിപ്പിക്കുന്ന തരത്തിലുള്ള മനോഹരമായ വാസ്തു ശൈലികൾ ആണ് ഇവിടെയുള്ളത്. ആംബർ കോട്ടയ്ക്കടുത്ത് ഒരു തടാകവും സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നുണ്ട്. ഇത് ആംബർ കോട്ടയെ കൂടുതൽ ആകർഷകമാക്കുന്നു.വെളുപ്പും ചുവപ്പും മണൽക്കല്ലുകൊണ്ടാണ് ആംബർ കോട്ട നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്.കോട്ടയുടെ പുറംഭാഗവും ഉൾവശവും ഹിന്ദു-മുഗൾ സമ്മിശ്രശൈലിയിലുള്ള കലാസൃഷ്ടികൾ കൊണ്ട് സമ്പന്നമാണ്.കോട്ടയുടെ മതിലുകളുടെ ഉൾവശം മ്യൂറൽ,ഫ്രസ്കോ ചുമർ ചിത്രങ്ങൾ‌ കൊണ്ട് അലങ്കരിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. മറ്റു മതിലുകൾ കൊത്തുപണികൾ കൊണ്ടും മൊസൈക്കുകൾ കൊണ്ടും കണ്ണാടിയിലുള്ള സൂക്ഷ്മമായ ചിത്രപ്പണികൾ കൊണ്ടും അലങ്കരിച്ചിരിക്കുന്നു. വിനോദസഞ്ചാരികളെ ആകർഷിപ്പിക്കുന്ന തരത്തിലുള്ള നിരവധി കാഴ്ചകളാണ് ആമ്പർ കോട്ടയ്ക്ക് അകത്തുള്ളത്. രാജസ്ഥാനിൽ യാത്ര പോകാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നുവെങ്കിൽ നിങ്ങൾ തീർച്ചയായും ആംബർ കോട്ട സന്ദർശിക്കേണ്ടതാണ്. ഇവിടെയുള്ള ഓരോ കാഴ്ചയും നിങ്ങളുടെ കണ്ണിനും മനസ്സിനും അനുഭൂതി പകരും എന്നതിൽ യാതൊരുവിധ സംശയവുമില്ല. ### 4. ഹവാ മഹൽ (Hawa Mahal)  രാജസ്ഥാനിലെ ജയ്പൂരിലാണ് ഹവാമഹൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. കാറ്റുകളുടെ മാളിക എന്നാണ് ഹവാ മഹൽ എന്ന വാക്കിന്റെ അർത്ഥം.1799 ലാണ് ഇതിന്റെ പണി കഴിപ്പിച്ചത്.സ്ത്രീകൾക്ക് പുറം ലോകം വീക്ഷിക്കാനായി പണിതീർത്തതാണ്‌ ഈ മഹൽ എന്ന് പറയപ്പെടുന്നു.ചെറിയ ജാലകങ്ങളോടു കൂടിയ കൂടുകൾ ചേർത്തു വച്ച് അഞ്ച് നിലകളിലായാണ് ഈ മാളിക കെട്ടിപ്പടുത്തത്.കൊട്ടാരത്തിലെ സ്ത്രീകൾക്ക് പർദ്ദയുടെ ഉപയോഗം നിർബന്ധമായിരുന്ന കാലത്തായിരുന്നു ഇതിന്റെ നിർമ്മാണം.ചുവന്ന മണൽക്കല്ലിൽ വെളുത്ത വരമ്പുകൾ ചേർത്ത് രജപുത്രശൈലിയിലുള്ള ഈ കെട്ടിടം രൂപകൽപ്പന ചെയ്തത്. 953 ജനലുകൾ ഈ മാളികയ്ക്ക് ഉണ്ട്.കൃഷ്ണന്റെ കിരീടത്തിന്റെ ആകൃതിയിലാണ് ഹവാ മഹലിന്റെ മുൻഭാഗം രൂപകൽപ്പന ചെയ്തത്. പിന്നിലൂടെയാണ് ഈ ഹവാ മഹലിലേക്കുള്ള പ്രവേശന വാതിലുകൾ. ### 5. ബിക്കാനീര്‍ ( Bikaner)  വിനോദസഞ്ചാരികളെ ആകർഷിപ്പിക്കുന്ന തരത്തിലുള്ള രാജസ്ഥാനിലെ ഒരു മരു നഗരമാണ് ബിക്കാനീർ. രാജസ്ഥാൻ എന്ന് കേൾക്കുമ്പോൾ മനസ്സിൽ വരുന്ന കാഴ്ചകളിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായ ഒരു കാഴ്ചയാണ് ബിക്കാനീറിൽ നമുക്ക് കാണാൻ കഴിയുക.രാജസ്ഥാനിലെ വിവിധ നഗരങ്ങളില്‍ നിന്നു സുഖമമായി ബിക്കാനീറിലെത്താം.താര്‍ മരുഭൂമിയ്ക്ക് നടുവിലെ അത്ഭുതം എന്ന വിശേഷണം ബിക്കാനീറിന് ഉണ്ട്. വിനോദ സഞ്ചാരികളെ ആകർഷിപ്പിക്കുന്ന തരത്തിലുള്ള കാഴ്ചകളാണ് ബിക്കനീറിലുള്ളത്. ചുറ്റും പച്ചപ്പ് നിറഞ്ഞ രീതിയിലാണ് ബിക്കാനീർ പരിസരം. `_BANNER_` ### 6. ജോധ്പൂര്‍(Jodhpur)  രാജസ്ഥാനിലെ രണ്ടമത്തെ വലിയ മരുനഗരമാണ് ജോധ്പൂർ.സൂര്യനഗരമെന്നും നീല നഗരമെന്നും ജോധ്പൂർ അറിയപ്പെടുന്നു.മെഹറാന്‍ഗാര്‍ഗ് കോട്ടയ്ക്കു ചുറ്റുമുള്ള നീലച്ചായമടിച്ച വീടുകള്‍ നഗരത്തെ നീലനഗരമാക്കുന്നു.താര്‍മരുഭൂമിയുടെ അരികത്ത് നില്ക്കുന്നതിനാല്‍ താറിലേക്കുള്ള വാതിലെന്നും ജോധ്പൂർ അറിയപ്പെടുന്നു.1429 ല്‍ ഈ നഗരം സ്ഥാപിച്ചത് റാഥോഡ് രജപുത്ര കുടുംബത്തിന്റെ തലവനായ റാവു ജോധയാണ്. ജോധ്പൂര്‍ രാജ്യത്തിന്‍റെ തലസ്ഥാനമായിരുന്ന ഇവിടം അടുത്ത കാലം വരെ മാര്‍വാര്‍ എന്നാണറിയപ്പെട്ടിരുന്നത്.ഭക്ഷണ പ്രിയർക്ക് രുചിയുടെ സ്വര്‍ഗ്ഗമാണ് ജോധ്പൂർ. തൈരും പഞ്ചസാരയും വെണ്ണയും ചേര്‍ത്തുണ്ടാക്കുന്ന മാഘാനിയ ലസ്സി, മാവാ കച്ചോരി, പായസ് കി കച്ചോരി, മിര്‍ച്ചി ബഡ എന്നിവയാണ് ജോധ്പൂര്‍വിഭവങ്ങള്‍. ജോധ്പൂരിൽ എത്തുന്ന ഓരോ സഞ്ചാരിയെയും ആകർഷിപ്പിക്കുന്ന തരത്തിലുള്ള ചന്തകളും വിപണന കേന്ദ്രങ്ങളും ജോധ്പൂരിൽ ഉണ്ട്.കരകൗശല വസ്തുക്കൾ,ജോധ്പൂരിന്റെ വസ്ത്രങ്ങൾ, നിരവധി ഉൽപ്പന്നങ്ങളാണ് ജോധ്പൂരിൽ കാണാൻ സാധിക്കുന്നത്.അന്തര്‍ദേശീയ മരുഭൂമി പട്ടംപറത്തലുത്സവം എല്ലാ വര്‍ഷവും ജനുവരി 14 ന് ജോധ്പൂരിലെ പോളോ മൈതാനത്ത് വച്ച് നടത്തുന്നു. ### 7. പുഷ്കർ  രാജസ്ഥാനിലെ അമീർ ജില്ലയിലാണ് പുഷ്കർ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. ഇവിടെ ധാരാളം ക്ഷേത്രങ്ങൾ ഉണ്ട്. ഹിന്ദുക്കളുടെയും സിക്കുകാരുടെയും തീർത്ഥാടന കേന്ദ്രമാണിത്.പുഷ്കർ ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഏറ്റവും പ്രസിദ്ധമായത് പതിനാലാം നൂറ്റാണ്ടിൽ നിർമിച്ച ബ്രഹ്മക്ഷേത്രമാണ്. പുഷ്കറിൽ ഇറച്ചി മുട്ട എന്നിവയുടെ ഉപയോഗം നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു.പുഷ്കർ തടാക തീരത്തിനടുത്താണ് പുഷ്കർ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ ചന്തയായ ഒട്ടക ചന്ത നടക്കുന്നത് പുഷ്കറിലാണ്.രാജസ്ഥാനിലേക്ക് നിരവധി സഞ്ചാരികൾ എത്തുന്ന ആഘോഷം കൂടിയാണ് ഇത്. ഒട്ടകപന്തയത്തിന് ശേഷം സംഗീതം, നൃത്തം, കലാപ്രദർശനങ്ങൾ തുടങ്ങി നിരവധി കാര്യങ്ങളാണ് ഇവിടെ നടക്കാറുള്ളത്.ഒട്ടകങ്ങൾ, ചെമ്മരിയാടുകൾ, കോലാടുകൾ, പശുക്കൾ തുടങ്ങി എല്ലാവിധ കന്നുകാലികളേയും ഇവിടെ വാങ്ങാനും വിൽക്കാനും ഈ ദിവസങ്ങളിൽ സാധിക്കും. ദിവസങ്ങൾ നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന കാലിച്ചന്തയാണ് ഇവിടെ നടക്കാറുള്ളത്. രാജസ്ഥാന്റെ മരുപ്രദേശ ഗ്രാമങ്ങളിൽ ഒട്ടകങ്ങളെ വളർത്തുന്നവർ അവയെ വിൽക്കാൻ എത്തുന്നതു പുഷ്കറിലെ മേളയിലാണ്. വിവിധതരത്തിലുള്ള നൃത്ത ചുവടുകൾ വെക്കുന്ന ഒട്ടകങ്ങളെയും നമുക്ക് ഇവിടെ കാണാൻ സാധിക്കും. ഏറെ കൗതുകം നിറഞ്ഞ ഒരു കാഴ്ചയാണിത്. ഫെബ്രുവരി മാസങ്ങളിലാണ് നിങ്ങൾ യാത്രക്കിറങ്ങുന്നതെങ്കിൽ നിങ്ങൾക്ക് തീർച്ചയായും ഈ ഒരു കാഴ്ച കാണാൻ സാധിക്കും. ### 8. ജയ്സാൽമർ (Jaisalmer)  രാജസ്ഥാനിലെ താറു മരുഭൂമിക്ക് അടുത്താണ് ജയ് സാൽമർ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ കോട്ടകളിൽ ഒന്നാണ് ജയ് സാൽമറിലെ കോട്ട. കൊത്തുപണികൾ ചെയ്ത ഒരുപാട് ചുമരുകൾ ജയ്സാൽമറിൽ കാണാൻ സാധിക്കും. ജയ്സാൽ മാറിലെ ഓരോ കൊത്ത്പണികളും നിങ്ങളുടെ കണ്ണിന് വ്യത്യസ്ത അനുഭൂതി നൽകുമെന്നതിൽ യാതൊരുവിധ സംശയവുമില്ല. പുരാതനമായ രീതിയിൽ ശില്പികൾ പ്രത്യേകം നിർമ്മിച്ച ഇത്തരം കൊത്തുപണികൾ ഇന്ന് നമുക്ക് വേറെ എവിടെയും കാണാൻ സാധിക്കുകയില്ല. ### 9. ബന്‍സ്വാര (Banswara)  രാജസ്ഥാനിലെ ആയിരം തടാകങ്ങളുടെ നാട് എന്നറിയപ്പെടുന്ന പ്രദേശമാണ് ബന്‍സ്വാര. നോക്കുന്നിടത്തെല്ലാം ധാരാളം തടാകങ്ങളും പച്ചപ്പും നമുക്കിവിടെ കാണാൻ സാധിക്കും.ബന്‍സ്വാര ഏറ്റവും ഭംഗിയാവുന്ന സമയമം മഴക്കാലമാണ്. സ്ഥിരം രാജസ്ഥാന്‍ കാഴ്ചകളില്‍ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി നിറയെ പച്ചപ്പ് ആണ് ഈ പ്രദേശത്തിന്റെ പ്രത്യേകതകളിൽ ഒന്ന്. നിരവധി തടാകങ്ങളും പച്ചപ്പു നിറഞ്ഞ നിറഞ്ഞ പ്രദേശങ്ങളുമായി മനസ്സിനെ ആനന്ദിക്കുന്ന തരത്തിലുള്ള കാഴ്ചകളാണ് ഇവിടെ നമുക്ക് കാണാൻ സാധിക്കുക.നൂറു ദ്വീപുകളുടെ നാട് എന്നാണിവിടം അറിയപ്പെടുന്നത്. രാജസ്ഥാന്റെ ചിറാപുഞ്ചി എന്നും ഇത് അറിയപ്പെടുന്നു.ചരിത്രപരമായും സാംസ്കാരിക പരമായും പ്രത്യേകതകളുള്ള കാഴ്ചകള്‍ ഇവിടെ കാണാം. നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളും ഇവിടെയുണ്ട്.രാജസ്ഥാനില്‍ ഏറ്റവും കൂടുതല്‍ മഴ ലഭിക്കുന്ന പ്രദേശമാണ് ഇവിടം. അതുകൊണ്ടാണ് ഇവിടം രാജസ്ഥാന്‍റെ ചിറാപുഞ്ചി എന്ന് അറിയപ്പെടുന്നത്.രാജസ്ഥാനിലേക്ക് യാത്ര പുറപ്പെടുന്ന നിങ്ങൾ തീർച്ചയായും കണ്ടിരിക്കേണ്ട സ്ഥലങ്ങളിൽ ഒന്നാണ് ഇവിടം. ### 10. ചിത്തോർഗഢ് കോട്ട  രാജസ്ഥാനിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഒരു കോട്ടയാണ് ചിത്തോർഗഢ് കോട്ട.ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ കോട്ടയാണിത്.കോയുടെ ലോക പൈതൃക പട്ടികയിൽ ഇടംപിടിച്ച ഒരു കോട്ട കൂടിയാണിത്.ഏഴാം നൂറ്റാണ്ട് മുതൽ1567ൽ അക്ബർ ചക്രവർത്തി ഈ പ്രദേശം കീഴടക്കുന്നത് വരെ ഈ ഗോത്രങ്ങളാണ് ഇവിടെ ഭരണം നടത്തിയിരുന്നത്.15, 16 നൂറ്റാണ്ടുകൾക്കിടയിൽ ഈ കോട്ട മൂന്നു തവണ ആക്രമിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.ചിത്തോർഗഢ് ന്റെ പ്രൗഢ ഭംഗി വിളിച്ചോതുന്നതിൽ ചിത്തോർഗഢ് കോട്ട വലിയ പങ്കുവഹിക്കുന്നു. ഒരുപാട് കാലപ്പഴക്കമുള്ള കോട്ട ഇന്നും കേടുപാടുകൾ സംഭവിക്കാതെ നിൽക്കുന്നുണ്ട്. കോട്ടയിലേക്കുള്ള വഴികൾ അത്ര എളുപ്പമല്ലെങ്കിലും കുത്തനെയും കുറുങ്ങനെയുമുള്ള നിരവധി പാതകൾ പിന്നിട്ട് വേണം കോട്ടയ്ക്ക് അരികിലെത്താൻ.കോട്ടയ്ക്കു ചുറ്റുമായി ഇരുമ്പ് കൊണ്ട് നിർമ്മിച്ച ധാരാളം ഗേറ്റുകൾ ഉണ്ട്.റാണി പത്മിനി, മഹാറാണ, കുംഭ തുടങ്ങിയ മനോഹരമായ നിരവധി കൊട്ടാരങ്ങൾ കോട്ടയ്ക്കകത്തുണ്ട്. മഴക്കാലത്ത് മഴവെള്ളം സംഭരിച്ചു വെക്കാനുള്ള നിരവധി സംവിധാനങ്ങൾ കോട്ടയ്ക്കുള്ളിൽ കാണാൻ സാധിക്കും. മനോഹരമായ കൊത്തുപണികളാൽ അലങ്കരിച്ച ചുവരുകൾ കോട്ടക്കകത്തും പുറത്തും കാണാൻ സാധിക്കും. വ്യത്യസ്തവും മനോഹരമായ ഒരുപാട് കാഴ്ചകൾ കോട്ടയ്ക്കകത്തുണ്ട്. രാജസ്ഥാനിലേക്ക് യാത്ര പുറപ്പെടുകയാണെങ്കിൽ നിർബന്ധമായും നിങ്ങൾ ഇവിടം സന്ദർശിക്കേണ്ടിയിരിക്കുന്നു. നിങ്ങൾക്ക് വ്യത്യസ്തമായ ഒരു അനുഭൂതി നൽകാൻ ഇവിടംകൊണ്ട് സാധിക്കും. രാജസ്ഥാനിലേക്ക് യാത്ര പുറപ്പെടുന്ന ഓരോ സഞ്ചാരിയും നിർബന്ധമായും കണ്ടിരിക്കേണ്ട ,ഒഴിച്ചുകൂടാനാവാത്ത കാഴ്ചകൾ നൽകുന്ന സ്ഥലങ്ങളാണ് മുകളിൽ കൊടുത്തിരിക്കുന്നത്.രാജസ്ഥാനിലെ മണലാരണ്യ കാഴ്ചകളും, തടാകങ്ങളും, പച്ചപ്പുനിറഞ്ഞ കാഴ്ചകളും നിങ്ങൾക്ക് അവിടെ കാണാൻ സാധിക്കും. രാജസ്ഥാനിലെ ജീവിതരീതി, ഭക്ഷണം, പഴയകാല നിർമ്മാണ രീതിയിലുള്ള കെട്ടിടങ്ങൾ, തുടങ്ങി നിരവധി കാഴ്ചകൾ നിങ്ങൾക്ക് നേരിട്ട് ഒരു അനുഭൂതി നൽകും എന്നതിൽ യാതൊരുവിധ സംശയവുമില്ല.ബസ് മാർഗമോ ട്രെയിൻ മാർഗമോ നിങ്ങൾക്ക് രാജസ്ഥാനിൽ എത്താം.രാജസ്ഥാനിൽ എത്തിക്കഴിഞ്ഞാൽ മുകളിൽ കൊടുത്ത ഓരോ സ്ഥലത്തേക്കും പ്രത്യേകം ബസ്സുകളും മറ്റു വാഹന സൗകര്യങ്ങളും ലഭിക്കും.

ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും കൂടുതൽ ജനസംഖ്യയുള്ള രണ്ടാമത്തെ സംസ്ഥാനമാണ് മറാഠികളുടെ നാടായ മഹാരാഷ്ട്ര. ഇന്ത്യയുടെ പടിഞ്ഞാറൻ പ്രദേശമായതിനാൽ,സമൃദ്ധമായ പ്രകൃതിവിഭവങ്ങൾ കൊണ്ട് അനുഗ്രഹീതമാണ് മഹാരാഷ്ട്ര. അറബിക്കടലിനും പശ്ചിമഘട്ടത്തിനും ഇടയിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന മഹാരാഷ്ട്ര സംസ്ഥാനത്തിന് സവിശേഷമായ ഒരു സ്ഥാനമുണ്ട്. വിനോദസഞ്ചാരികൾ പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യേണ്ട ടൺ കണക്കിന് സ്ഥലങ്ങളും ആകർഷണങ്ങളുമുള്ള ഇന്ത്യയിലെ ഒരു പ്രധാന സംസ്ഥാനമാണിത്. മഹാരാഷ്ട്രയിലെ അത്തരം മികച്ച 10 സ്ഥലങ്ങളെ ചുവടെ പരിചയപ്പെടുത്തുന്നു. ## 1.മുംബൈ  മുമ്പ് 'ബോംബെ' എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്ന മുംബൈ മഹാരാഷ്ട്ര സംസ്ഥാനത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ നഗരവും തലസ്ഥാനവുമാണ്. ഇത് ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും ജനസംഖ്യയുള്ള നഗരവും ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ജനസംഖ്യയുള്ള 9-ാമത്തെ നഗരവുമാണ്. സ്വപ്നങ്ങളുടെ നഗരം എന്നാണ് മുംബൈയെ വിളിക്കുന്നത്. 7 ദ്വീപുകളുടെ ഒരു ശേഖരമായ ഈ നഗരം, മുംബാദേവിയുടെ പേരിലാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. ഈ മഹാനഗരത്തിന്‍റെ ചരിത്രം ശിലായുഗം മുതലുള്ളതാണെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു. മൗര്യ, ചാലൂക്യ, രാഷ്ട്രകൂട, മറാത്ത തുടങ്ങിയ പ്രമുഖ സാമ്രാജ്യങ്ങളുടെ ഭാഗമായിരുന്നു മുംബൈ. തുറമുഖ നഗരമായതിനാൽ മുംബൈ ഒരു വ്യാപാര പാതയായി വളർന്നു. ഫാഷനബിൾ വസ്ത്രങ്ങൾക്കും അനുകരണ ആഭരണങ്ങൾക്കും മുംബൈ പ്രശസ്തമാണ്. ഗേറ്റ്‌വേ ഓഫ് ഇന്ത്യ, ഛത്രപതി ശിവജി ടെർമിനസ് (വിക്ടോറിയ ടെർമിനസ്), എലിഫന്‍റ് ഗുഹകൾ, കൻഹേരി ഗുഹകൾ, ഹാജി അലി ദർഗ, സിദ്ധിവിനായക ക്ഷേത്രം, ജുഹു ബീച്ച്, മാർവ് ബീച്ച്, മറൈൻ ഡ്രൈവ്, ചൗപാട്ടി, ഫിലിം സിറ്റി, മണിഭവൻ ഗാന്ധി സംഗ്രഹാലയ, ബാബുൽനാഥ് ക്ഷേത്രം, മൗണ്ട് മേരി ചർച്ച് എന്നിവ മുംബൈയിൽ സന്ദർശിക്കേണ്ട സ്ഥലങ്ങളാണ്. ## 2.ഔറംഗബാദ്  മുഗൾ ചക്രവർത്തിയായ ഔറംഗസേബിന്‍റെ പേരില്‍ അറിയപ്പെടുന്ന ഔറംഗബാദ് എന്ന നഗരം മഹാരാഷ്ട്രയിലെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങളിലൊന്നാണ്.മുഗളന്മാരുടെയും ഹൈദരാബാദിലെ മുസ്ലീം സംസ്കാരവും ഈ നഗരത്തിന്‍റെ സംസ്കാര രൂപീകരണത്തില്‍ സ്വാധീനം ചെലുത്തിയിട്ടുണ്ട്. മറാത്തി, ഉറുദു എന്നിവയാണ് ഇവിടെ സംസാരിക്കുന്ന പ്രധാന ഭാഷകൾ. അഹമ്മദ് നഗറിലെ മുർതാസ നിസാം ഷായുടെ പ്രധാനമന്ത്രിയായിരുന്ന മാലിക് അംബാറാണ് എഡി 1610-ൽ ഈ നഗരം സ്ഥാപിച്ചത്. യുനെസ്കോയുടെ ലോക പൈതൃക സ്ഥലങ്ങളായ അജന്ത-എല്ലോറ ഗുഹകൾ ഉൾപ്പെടെ നിരവധി ചരിത്ര സ്മാരകങ്ങളാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട നഗരമാണ് ഔറംഗബാദ്. ബിസി രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടിനും എഡി ആറാം നൂറ്റാണ്ടിനും ഇടയിലാണ് ഈ ഗുഹകൾ കൊത്തിയെടുത്തതെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു. ഈ ഗുഹകൾ ഇപ്പോൾ ആർക്കിയോളജിക്കൽ സർവ്വേ ഓഫ് ഇന്ത്യയുടെ സംരക്ഷണത്തിലാണ്. അജന്ത എല്ലോറ ഗുഹകള്‍ കൂടാതെ ദൗലതാബാദ് ഫോർട്ട്, ബീബി കാ മഖ്ബറ, ജമാ മസ്ജിദ്, പഞ്ചക്കി, ദേവഗിരി ഫോർട്ട്, ഘൃഷ്ണേശ്വര ക്ഷേത്രം, സലിം അലി പക്ഷി സങ്കേതം എന്നിവയാണ് ഔറംഗബാദില്‍ കാണേണ്ട പ്രധാന സ്ഥലങ്ങള്‍. ## 3.നാസിക്ക്  മഹാരാഷ്ട്രയുടെ വടക്കുപടിഞ്ഞാറൻ മേഖലയിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഒരു മതപരമായ നഗരമാണ് നാസിക്. സമുദ്രനിരപ്പിൽ നിന്ന് 700 മീറ്റർ ഉയരത്തിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന നാസിക്ക് ഇന്ത്യയുടെ വൈൻ തലസ്ഥാനം എന്നാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. ഗോദാവരി നദിയുടെ തീരത്താണ് ഇത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. വിവിധ ഭരണാധികാരികളുടെ ഭരണകാലത്ത് നിർമ്മിച്ച നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങൾക്ക് പേരുകേട്ടതാണ് നാസിക്ക്. ഹിന്ദു പുരാണങ്ങളിൽ ഈ സ്ഥലം നിരവധി തവണ പരാമർശിക്കപ്പെടുന്നു. കൂടാതെ 12 വർഷത്തിലൊരിക്കൽ ഇന്ത്യയിലെ കുംഭമേളയ്ക്ക് ആതിഥേയത്വം വഹിക്കുന്ന നഗരങ്ങളിലൊന്നായി നാസിക്ക് പ്രശസ്തമാണ്. പവിത്രമായതും ഹൈന്ദവ പുരാണങ്ങളിൽ വളരെ പ്രാധാന്യമുള്ളതുമായ പുരാതന ക്ഷേത്രങ്ങളുടെ ഒരു വലിയ നിര ഈ നഗരത്തിലുണ്ട്. മതപരമായ പ്രാധാന്യത്തിനുപുറമെ, നാസിക്കിൽ നിരവധി മുന്തിരിത്തോട്ടങ്ങളും ഉണ്ട്. അത് ഗ്രാമപ്രദേശങ്ങളിൽ വ്യാപിച്ചു കിടക്കുന്നു. പഞ്ചവടി, സോമേശ്വർ, രാം കുണ്ഡ്, മുക്തിധാം ക്ഷേത്രം, നാണയ മ്യൂസിയം, പാണ്ഡവ്‌ലേനി ഗുഹകൾ, സിന്നാർ, അഞ്ജനേരി, ത്രയംബകേശ്വർ എന്നിവ നാസിക്കില്‍ കാണേണ്ട പ്രധാന സ്ഥലങ്ങളാണ്. ## 4.പൂണെ  പേഷ്വാകളുടെ നാടെന്ന് അറിയപ്പെടുന്ന പൂണെ, ഛത്രപതി ശിവാജി മഹാരാജിന്‍റെ കാലം മുതൽ സാംസ്കാരികമായും ചരിത്രപരമായും ഒരു പ്രധാന സ്ഥാനം വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. പുണ്യ-നഗരി അല്ലെങ്കിൽ ഡെക്കാൻ രാജ്ഞി എന്നാണ് പൂണെ മുമ്പ് അറിയപ്പെട്ടിരുന്നത്. മുമ്പ്, പൂണെ ഭരിച്ചിരുന്നത് രാഷ്ട്രകൂടരാണ്. ഇത് ദേവഗിരിയിലെ യാദവ സാമ്രാജ്യത്തിന്‍റെ ഭാഗമായിരുന്നു. മറ്റൊരുകാലത്ത് ശിവാജി മഹാരാജ് സ്ഥാപിച്ച മറാത്താ സാമ്രാജ്യത്തിന്‍റെ ശക്തികേന്ദ്രമായിരുന്നു പൂണെ. മഹാരാഷ്ട്രയുടെ സാംസ്കാരിക തലസ്ഥാനമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന പൂണെ, ശാസ്ത്രീയ സംഗീതം, ആത്മീയത, നാടകം, കായികം, സാഹിത്യം തുടങ്ങിയ സാംസ്കാരിക പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് പേരുകേട്ടതാണ്. പൂണെ നഗരം ഐടി, നിർമ്മാണം, ഓട്ടോമൊബൈൽ വ്യവസായങ്ങൾ, പ്രശസ്തമായ വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങൾ എന്നിവയ്ക്കും പേരുകേട്ടതാണ്. മറാഠാ കാലഘട്ടത്തിലെ അതിമനോഹരമായ ചരിത്ര സ്മാരകങ്ങളും വിനോദസഞ്ചാര താൽപര്യമുള്ള നിരവധി സ്ഥലങ്ങളും ഈ നഗരത്തെ വൈവിധ്യ സമ്പന്നമാക്കുന്നു. ശനിവർ വാഡ, സിൻഹഗഡ് ഫോർട്ട്, ഓഷോ ആശ്രമം, ദഗ്ദുഷേത് ഗണപതി, പാടലേശ്വർ ഗുഹാക്ഷേത്രം, രാജീവ് ഗാന്ധി സുവോളജിക്കൽ പാർക്ക്, ഷിൻഡെ ഛത്രി, രാജാ ദിനകർ കേൽക്കർ മ്യൂസിയം, നാഷണൽ വാർ മ്യൂസിയം, ബണ്ട് ഗാർഡൻ, സരസ് ബാഗ്, പാർവതി ഹിൽ, ആഗാ ഖാൻ പാലസ്, രാജ്ഗഡ് കോട്ട, കൂടാതെ ദർശൻ മ്യൂസിയം എന്നിവ പൂണെയിൽ സന്ദർശിക്കേണ്ട ചില പ്രധാന സ്ഥലങ്ങളാണ്. ## 5.മഹാബലേശ്വര്‍  മഹാരാഷ്ട്രയിലെ ഒരു ഹിൽ സ്റ്റേഷനാണ് മഹാബലേശ്വർ. ചരിഞ്ഞ കൊടുമുടികളും ചുറ്റുമുള്ള കാടുകളും ഉള്ള സമതലങ്ങളുടെ വിശാലമായ കാഴ്ച മഹാബലേശ്വര്‍ പ്രദാനം ചെയ്യുന്നു. ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണകാലത്ത് ബോംബെ പ്രസിഡൻസിയുടെ വേനൽക്കാല തലസ്ഥാനമായി മാറിയ മഹാബലേശ്വർ 1829-30 വര്‍ഷങ്ങളിലാണ് ഇന്നത്തെ രീതിയില്‍ നിലവില്‍ വന്നത്. നേരത്തെ, ഇത് മാൽക്കം പേത്ത് എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്നു. മഹാരാഷ്ട്ര, കർണാടക, തെലങ്കാന, ആന്ധ്രാപ്രദേശ് എന്നിവിടങ്ങളിലൂടെ ഒഴുകുന്ന കൃഷ്ണ നദിയുടെ ഉറവിടമാണ് മഹാബലേശ്വർ. പഴയ മഹാബലേശ്വറിലെ പഞ്ച് ഗംഗാ ക്ഷേത്രത്തിലെ ഒരു പശുവിന്‍റെ പ്രതിമയുടെ വായിൽ നിന്ന് ഒഴുകിയതാണ് നദിയുടെ ഉറവിടം എന്നാണ് ഐതീഹ്യം. കൃഷ്ണനദിയിൽ ലയിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് മറ്റ് നാല് നദികളും ഇവിടെ നിന്ന് ഒഴുകുന്നു. കൊയാന, വെണ്ണ (വേണി), സാവിത്രി, ഗായത്രി എന്നിവയാണവ. കോട്ടകൾ, ക്ഷേത്രങ്ങൾ, തടാകങ്ങൾ തുടങ്ങി നിരവധി വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങൾ മഹാബലേശ്വറിൽ ഉണ്ട്. പ്രതാപ്ഗഡ് കോട്ട, വെണ്ണ തടാകം, മഹാബലേശ്വർ ക്ഷേത്രം, കൃഷ്ണഭായി ക്ഷേത്രം, ലിംഗമാല വെള്ളച്ചാട്ടം, തപോള, പാഞ്ച്ഗനി എന്നിവ മഹാബലേശ്വറിലെ പ്രധാന സ്ഥലങ്ങളാണ്. പ്രകൃതി ഭംഗി ആസ്വദിക്കാന്‍ നിരവധി വ്യൂ പോയിന്‍റുകളും ഉണ്ട് ഇവിടെ. ആർതേഴ്‌സ് സീറ്റ്, വിൽസൺ പോയിന്‍റ്, കേറ്റ്സ് പോയിന്‍റ്, എലിഫന്‍റ് ഹെഡ് പോയിന്‍റ്, കൊണാട്ട് പീക്ക്, ബോംബെ പോയിന്‍റ് എന്നിവ ജനപ്രിയ വ്യൂ പോയിന്‍റുകളാണ്. സ്ട്രോബെറി, മൾബറി എന്നിവയുടെ കൃഷിക്ക് പേരുകേട്ടതാണ് മഹാബലേശ്വർ. ## 6.മാഥേരാൻ  മഹാരാഷ്ട്രയിലെ റായ്ഗഡ് ജില്ലയിലെ ഒരു ചെറിയ ഹിൽസ്റ്റേഷനാണ് മാഥേരാൻ. മഹാരാഷ്ട്രയിലെ ഏറ്റവും മികച്ച മൺസൂൺ ഡെസ്റ്റിനേഷനുകളിൽ ഒന്നാണിത്. തണുത്തതും ഈർപ്പം കുറഞ്ഞതുമായ കാലാവസ്ഥയ്ക്ക് ഈ നഗരം പ്രശസ്തമാണ്. എഡി 1850-ൽ താനെ ജില്ലയുടെ അന്നത്തെ ജില്ലാ കളക്ടറായിരുന്ന ഹഗ് പോയിന്‍റ്സ് മാലെറ്റാണ് മാഥേരാൻ വികസിപ്പിച്ചത്. ബ്രിട്ടീഷുകാരുടെ വേനൽക്കാല റിസോർട്ടായി ബോംബെ ഗവർണറായിരുന്ന എൽഫിൻസ്റ്റൺ പ്രഭു ഈ സ്ഥലം വികസിപ്പിച്ചെടുത്തു. 'നെറ്റിയിലെ വനം' എന്നർത്ഥം വരുന്ന മാഥേരാൻ, ഭാരത സർക്കാരിന്‍റെ പരിസ്ഥിതി-വന മന്ത്രാലയം പ്രഖ്യാപിച്ച ഒരു പരിസ്ഥിതി ലോല പ്രദേശമാണ്. ഏഷ്യയിലെ ഏക ഓട്ടോമൊബൈൽ ഫ്രീ ഹിൽ സ്റ്റേഷനാണിത്. മാഥേരാൻ നഗരത്തിലേക്ക് സ്വകാര്യ വാഹനങ്ങൾ അനുവദിക്കില്ല. പശ്ചിമഘട്ടത്തിന്‍റെ കൊടുമുടികളുടെ വിശാലദൃശ്യം പ്രദാനം ചെയ്യുന്ന 38 വ്യൂ പോയിന്‍റുകൾക്ക് മാഥേരാൻ പ്രശസ്തമാണ്. പോർക്കുപൈൻ പോയിന്‍റ്, പനോരമ പോയിന്‍റ്, എക്കോ പോയിന്‍റ്, ഷാർലറ്റ് ലേക്ക്, കിംഗ് ജോർജ് പോയിന്‍റ്, ലൂയിസ പോയിന്‍റ്, മങ്കി പോയിന്‍റ്, പേമാസ്റ്റർ പാർക്ക്, പാന്തേഴ്‌സ് ഗുഹകൾ, റാംബോഗ് പോയിന്‍റ്, ഹാർട്ട് പോയിന്‍റ് തുടങ്ങിയവ മാഥേരാനില്‍ സന്ദർശിക്കേണ്ട ചില പ്രധാന സ്ഥലങ്ങളാണ്. `_BANNER_` ## 7.കോലാപൂര്‍  പഞ്ചഗംഗ നദിയുടെ തീരത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന നഗരമാണ് കോലാപൂര്‍. മറാത്ത സാമ്രാജ്യത്തിന്‍റെ ഹൃദയമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന ഈ നഗരം മറാത്തികളുടെ വിവിധ ചരിത്ര സ്മാരകങ്ങൾക്കും സാംസ്കാരിക പൈതൃകത്തിനും പേരുകേട്ടതാണ്. ദേവീഭാഗവത പുരാണത്തിൽ കൊല്ലമ്മയുടെ ആരാധനാലയമായി ഈ പുരാതന നഗരത്തെ പരാമർശിക്കുന്നു. മഹാലക്ഷ്മി ദേവിയാൽ വധിക്കപ്പെട്ട അസുരനായ കോലാസൂരിന്‍റെ പുരാണ കഥയിൽ നിന്നാണ് നഗരത്തിന് ഈ പേര് ലഭിച്ചത്. നഗരത്തിന്‍റെ കാവൽ ദേവതയായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന മഹാലക്ഷ്മി ദേവിയുടെ ബഹുമാനാർത്ഥം പ്രസിദ്ധമായ ഒരു മഹാലക്ഷ്മി ക്ഷേത്രം ഇവിടെയുണ്ട്. കോലാപുരി ചപ്പലുകൾ, കോലാപുരി ആഭരണങ്ങൾ, കോലാപുരി പാചകരീതികൾ എന്നിവയ്ക്ക് കോലാപൂർ ലോകമെമ്പാടും അറിയപ്പെടുന്നു. രാജ്യത്തെ ഏറ്റവും പഴയ നാഗരികതകളിലൊന്നാണ് കോലാപൂർ. മൗര്യന്മാർ, ചാലൂക്യർ, രാഷ്ട്രകൂടർ, ശിലാഹർ, യാദവർ തുടങ്ങിയ നിരവധി ഇന്ത്യൻ രാജവംശങ്ങളാണ് ഈ നഗരം ഭരിച്ചിരുന്നത്. ദക്ഷിണ കാശി എന്ന് പലപ്പോഴും വിളിക്കപ്പെടുന്ന കോലാപൂർ ഒരു പ്രധാന ആത്മീയ കേന്ദ്രമാണ്. മഹാലക്ഷ്മി ക്ഷേത്രം ഉൾപ്പെടെ മധ്യകാല ഇന്ത്യയിൽ നിന്നുള്ള ധാരാളം ക്ഷേത്രങ്ങൾ ഇവിടെയുണ്ട്. ടെംബ്ലൈ ക്ഷേത്രം, ഭവാനി മണ്ഡപം, ന്യൂ പാലസ് മ്യൂസിയം, ജ്യോതിബ ക്ഷേത്രം, ശ്രീ ബിങ്കംബി ഗണേഷ് മന്ദിർ, രങ്കല തടാകം, കോപേശ്വര ക്ഷേത്രം, പൻഹാല ഫോർട്ട്, ശാലിനി പാലസ്, സിദ്ധഗിരി ഗ്രാമ്ജീവന മ്യൂസിയം, ടൗൺ ഹാൾ മ്യൂസിയം, സാഗരേശ്വര് വന്യജീവി സങ്കേതം, രാധാനഗരി വന്യജീവി സങ്കേതം എന്നിവയാണ്. കോലാപൂരിലെ പ്രമുഖ വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങൾ. ## 8.ഷിര്‍ദി  മഹാരാഷ്ട്രയിലെ അഹമ്മദ്‌നഗർ ജില്ലയിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഒരു തീർത്ഥാടന നഗരമാണ് ഷിർദി. ഷിർദ്ദി സായി ബാബയുടെ ക്ഷേത്രമാണ് ഷിർദ്ദി, ഇവിടം ഭക്തരുടെ പ്രധാന ആകർഷണമാണ്. ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ജീവിച്ചിരുന്ന സായിബാബ ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ സന്യാസിമാരിൽ ഒരാളായാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. 16 വയസ്സുള്ളപ്പോൾ സായി ബാബ ഷിർദി സന്ദർശിക്കുകയും 1918-ൽ മരിക്കുന്നതുവരെ അവിടെ തങ്ങുകയും ചെയ്തു. സായി ബാബ ഈ ചെറിയ ഗ്രാമത്തെ തന്‍റെ ഭക്തർക്കുള്ള ഒരു പുണ്യ തീർത്ഥാടന കേന്ദ്രമാക്കി മാറ്റി. ഷിർദി ക്ഷേത്ര സമുച്ചയത്തിൽ ഗുരുസ്ഥാൻ, സമാധി മന്ദിർ, ദ്വാരകാമായി, ചാവടി, ലെന്ദി ബാഗ് എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. മാരുതി ക്ഷേത്രം, ഖണ്ഡോബ മന്ദിർ, സായ് ഹെറിറ്റേജ് വില്ലേജ്, ശനിസിംഗനാപൂർ എന്നിവയാണ് ഷിർദ്ദിയിൽ സന്ദർശിക്കേണ്ട മറ്റ് സ്ഥലങ്ങൾ. ## 9.രത്നഗിരി  മഹാരാഷ്ട്രയിലെ അറബിക്കടലിനോട് ചേർന്നുള്ള ഒരു തുറമുഖ നഗരമാണ് രത്നഗിരി. രത്‌നഗിരി ജില്ല വിനോദസഞ്ചാരികൾക്ക് ഏറ്റവും മനോഹരമായ ബീച്ചുകൾ, ചരിത്ര സ്മാരകങ്ങൾ, ശാന്തമായ ക്ഷേത്രങ്ങൾ എന്നിവയുടെ രൂപത്തിൽ ഏറ്റവും വൈവിധ്യമാർന്ന ആകർഷണങ്ങൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, രത്നഗിരിയിലെ ബീച്ചുകൾ മറ്റെല്ലാ വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങളിലും ആധിപത്യം പുലർത്തുന്നു. രത്നഗിരിയിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ ബീച്ചാണ് മാണ്ഡവി ബീച്ച്. പവാസ് ബീച്ച്, ഗണേഷ്ഗുലെ ബീച്ച്, ഭാത്യെ ബീച്ച്, ഗണപതിപുലെ ബീച്ച് എന്നിവയാണ് രത്നഗിരിയിലെയും പരിസരങ്ങളിലെയും മറ്റ് പ്രശസ്തമായ ബീച്ചുകൾ. ബീച്ചുകൾക്ക് പുറമെ രത്‌നദുർഗ് ഫോർട്ട്, തിബാവ് പാലസ്, ഗേറ്റ്‌വേ ഓഫ് രത്‌നഗിരി, സ്വയംഭൂ ഗണപതി ക്ഷേത്രം, വിജയദുർഗ് ഫോർട്ട്, ജയ്ഗഡ് ഫോർട്ട്, ലൈറ്റ്‌ഹൗസ് തുടങ്ങിയ വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങളും രത്‌നഗിരിയിലുണ്ട്. ## 10.ഇഗത്പുരി  പശ്ചിമഘട്ടത്തിലെ സഹ്യാദ്രി മലനിരകളിൽ സമുദ്രനിരപ്പിൽ നിന്ന് 1900 അടി ഉയരത്തിലാണ് ഇഗത്പുരി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. എല്ലാ വശങ്ങളിൽ നിന്നും പർവതങ്ങളാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട ഇഗത്പുരി നഗരം മനോഹരമായ സൗന്ദര്യത്താൽ അനുഗ്രഹീതമാണ്. മനോഹരമായ ക്ഷേത്രങ്ങൾ, മനോഹരമായ പഴയ കോട്ടകൾ, മനോഹരമായ കാലാവസ്ഥ, ഗംഭീരമായ പർവതങ്ങൾ, മനോഹരമായ പ്രകൃതിദൃശ്യങ്ങൾ എന്നിവയാൽ അലങ്കരിച്ച ഈ ഹിൽ‌സ്റ്റേഷൻ കണ്ണുകൾക്ക് ഒരു വിരുന്നാണ്. ഇഗത്പുരി വിപാസന ഇന്റർനാഷണൽ അക്കാദമി ഓഫ് മെഡിറ്റേഷന്‍റെ ആസ്ഥാനമായതിനാൽ സമാധാനവും ആത്മീയ പുനരുജ്ജീവനവും ആഗ്രഹിക്കുന്നവർക്കിടയിൽ ഈ മലയോര നഗരം പ്രശസ്തി നേടിയിട്ടുണ്ട്. ഭട്‌സ റിവർ വാലി, ക്യാമല്‍ താഴ്‌വര, ത്രിംഗൽവാഡി കോട്ട, ഘടൻദേവി ക്ഷേത്രം, വൈതർണ അണക്കെട്ട് എന്നിവയാണ് ഇഗത്പുരിയിൽ സന്ദർശിക്കേണ്ട പ്രധാന സ്ഥലങ്ങൾ. സമ്പന്നമായ സാംസ്കാരിക പൈതൃകവും ചരിത്രപരമായ പ്രാധാന്യവും മഹാരാഷ്ട്രയിലുണ്ട്. ഇന്ത്യയിലെ പ്രധാന സംസ്ഥാനങ്ങളിലൊന്നും വിവിധ സാംസ്കാരികവും ആധുനികവുമായ കലകളുടെ കേന്ദ്രവുമാണ് മഹാരാഷ്ട്ര. മുകളില്‍ പറയുന്നവ കൂടാതെ അലിബാഗ്, സോലാപുര്‍, ഖണ്ടാല, ലോനാവ്ല, പഞ്ചാഗ്നി എന്നീ സ്ഥലങ്ങളും മഹാരാഷ്ട്രയില്‍ കാണാവുന്നതാണ്.

ഇന്ത്യയുടെ വിനോദസഞ്ചാര ഭൂപടത്തിൽ കർണാടകയ്ക്ക് ഒരു പ്രധാന സ്ഥാനമുണ്ട്. പടിഞ്ഞാറൻ തീരത്തിനും ഡെക്കാൻ പീഠഭൂമിക്കും ഇടയിൽ കിടക്കുന്ന സംസ്ഥാനത്തിന് കാടുകൾ, കുന്നുകൾ, ക്ഷേത്രങ്ങൾ,ഗുഹകൾ,ബീച്ചുകൾ,നദീതീരങ്ങൾ,തടാകങ്ങൾ,കോഫി എസ്റ്റേറ്റുകൾ, വെള്ളച്ചാട്ടങ്ങൾ അങ്ങനെ പലതും ഉണ്ട്. സാംസ്കാരിക വൈവിധ്യവും ചരിത്രപരമായ ഭൂതകാലവുമുള്ള കർണാടക സഞ്ചാരികൾക്ക് പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യാനുള്ള സമ്പന്നമായ ഇടമാണ്. കര്‍ണാടകയില്‍ സന്ദര്‍ശിക്കേണ്ട മികച്ച 10 സ്ഥലങ്ങള്‍ ആണ് ചുവടെ കൊടുക്കുന്നത്. ## 1. മൈസൂര്‍  കർണാടകയിലെ രണ്ടാമത്തെ വലിയ നഗരമാണ് മൈസൂർ. 1399 നും 1947 നും ഇടയിൽ മൈസൂർ സംസ്ഥാനം ഭരിച്ച മൈസൂർ മഹാരാജാസിന്‍റെ പഴയ തലസ്ഥാനമാണ് മൈസൂർ. കൊട്ടാരങ്ങൾ, പൈതൃക കെട്ടിടങ്ങൾ, ക്ഷേത്രങ്ങൾ എന്നിവയാൽ മൈസൂർ ഇപ്പോഴും പഴയ ലോക ചാരുത നിലനിർത്തുന്നു. വടക്ക് നിന്ന് തെക്ക് വരെ കുന്നുകളാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട മൈസൂര്‍, കൊട്ടാരങ്ങളുടെ നഗരം എന്നാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. കർണാടകയുടെ സാംസ്കാരിക തലസ്ഥാനം എന്നും ഈ നഗരം അറിയപ്പെടുന്നു. മൈസൂർ കൊട്ടാരം, ചാമുണ്ഡി ഹിൽ ടെംപിൾ, മൈസൂർ മൃഗശാല എന്നിവയാണ് മൈസൂരിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ സ്ഥലങ്ങൾ. മൈസൂരിനടുത്തുള്ള പ്രധാന ആകർഷണങ്ങളാണ് ശ്രീരംഗപട്ടണവും ബൃന്ദാവൻ ഗാർഡനും. ## 2. ബെംഗളൂരു  കർണാടകയുടെ തലസ്ഥാനവും ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും ജനസാന്ദ്രതയുള്ള മൂന്നാമത്തെ നഗരവുമാണ് ബാംഗ്ലൂർ. നഗരത്തിൽ സ്ഥാപിതമായ ധാരാളം ഐടി സാങ്കേതിക കമ്പനികൾ കാരണം ബാംഗ്ലൂരിനെ ഇന്ത്യയുടെ സിലിക്കൺ വാലി എന്ന് വിളിക്കാറുണ്ട്. 'കാവൽക്കാരുടെ നഗരം' എന്നർത്ഥം വരുന്ന 'ബെംഗളൂരു' എന്ന കന്നട നാമത്തിലാണ് നഗരം ഇപ്പോൾ അറിയപ്പെടുന്നത്. ബാംഗ്ലൂർ എന്ന ആധുനിക നഗരം 400 വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് യെലഹങ്കയിലെ വിജയനഗര തലവനായ കെംപെ ഗൗഡ സ്ഥാപിച്ചതാണ്. എയ്‌റോസ്‌പേസ്, ഇലക്‌ട്രോണിക്‌സ്, പ്രതിരോധം, പ്രധാനമായും സോഫ്റ്റ്‌വെയർ സേവനങ്ങൾ തുടങ്ങിയ മേഖലകളിൽ ഇന്ത്യയിൽ അതിവേഗം വളരുന്ന വ്യാവസായിക വാണിജ്യ കേന്ദ്രങ്ങളിലൊന്നാണ് ബാംഗ്ലൂര്‍. ലാൽബാഗ് ഗാർഡൻ, കബ്ബൺ പാർക്ക്, ടിപ്പു സുൽത്താന്‍റെ കൊട്ടാരം, ബാംഗ്ലൂർ പാലസ്, നന്തി ഹിൽസ്, ബന്നാർഘട്ട നാഷണൽ പാർക്ക്, വിധാന്‍ സൗധ, വിശ്വേശ്വരയ്യ മ്യൂസിയം, എച്ച്എഎൽ എയ്‌റോസ്‌പേസ് മ്യൂസിയം, ഇസ്‌കോൺ ക്ഷേത്രം എന്നിവ ബാംഗ്ലൂരില്‍ കണ്ടിരിക്കേണ്ട പ്രധാന സ്ഥലങ്ങളാണ്. ## 3. ഹംപി  വടക്കൻ കർണാടകത്തിലെ തുംഗഭദ്ര നദിയുടെ തീരത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഒരു പുരാതന ഗ്രാമമാണ് ഹംപി. യുനെസ്‌കോയുടെ ലോക പൈതൃക പട്ടികയിൽ ഇടംനേടിയ പ്രശസ്തമായ സ്ഥലമാണ് ഹംപി. വിജയനഗര സാമ്രാജ്യത്തിന്‍റെ മുൻ തലസ്ഥാനമായ വിജയനഗര നഗരത്തിന്‍റെ അവശിഷ്ടങ്ങൾക്കിടയിലാണ് ഹംപി ഗ്രാമം നിലകൊള്ളുന്നത്. വിജയനഗര ഭരണാധികാരികളുടെ വാസ്തുവിദ്യാ വൈഭവം പ്രകടമാക്കുന്ന അതിമനോഹരമായ ചില കെട്ടിടങ്ങളും സൈറ്റുകളും ഹംപിയിലുണ്ട്. ഹംപിയിലെ ആദ്യ വാസസ്ഥലം എ ഡി ഒന്നാം നൂറ്റാണ്ടിലേതാണ്. വിജയനഗര സാമ്രാജ്യത്തിന്‍റെ തലസ്ഥാനമായിരുന്ന ഹംപി, 1343 മുതൽ 1565 വരെ സാമ്രാജ്യത്തിന്‍റെ വളരെ പ്രധാനപ്പെട്ട ഭാഗമായിരുന്നു. മറ്റ് ദേശങ്ങളില്‍ നിന്ന് അതിനെ സംരക്ഷിക്കാൻ ഒരു വലിയ സൈന്യത്തെ തന്നെ നിലനിർത്തിയിരുന്നു. പരുത്തി, സുഗന്ധവ്യഞ്ജനങ്ങൾ, രത്നക്കല്ലുകൾ എന്നിവയുടെ വ്യാപാര കേന്ദ്രമായി ഹംപി പിന്നീട് വളർന്നു. 15-ഉം 16-ഉം നൂറ്റാണ്ടുകളിൽ ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും സമ്പന്നവും വലുതുമായ നഗരങ്ങളിൽ ഒന്നായിരുന്നു ഹംപി. കൃഷ്ണദേവരായരുടെ മരണശേഷം, ആക്രമണം നടത്തിയ ഡെക്കാൻ സുൽത്താനേറ്റ് സൈന്യം ഹംപി നശിപ്പിക്കുകയും ഒരു വർഷത്തോളം ആക്രമണം തുടരുകയും ചെയ്തു. പഴയ നഗരത്തിലെ മറ്റ് നിരവധി സ്മാരകങ്ങൾക്കൊപ്പം ചരിത്രപ്രസിദ്ധമായ വിരൂപാക്ഷ ക്ഷേത്രവും ഹംപിയില്‍ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. പ്രധാന ഹംപി ക്ഷേത്രത്തിന്‍റെ തെക്ക് ഭാഗത്തുള്ള ഹേമകൂട കുന്നിൽ ആദ്യകാല അവശിഷ്ടങ്ങൾ, ജൈന ക്ഷേത്രങ്ങൾ, നരസിംഹ ഭഗവാന്‍റെ ഏകശിലാ ശിൽപം എന്നിവ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. പ്രശസ്തമായ വിതല ക്ഷേത്രവും ഇവിടെ സഞ്ചാരികള്‍ക്ക് കാണാവുന്ന സ്ഥലമാണ്. ## 4. ഉഡുപ്പി  പശ്ചിമഘട്ട മലനിരകൾക്കും അറബിക്കടലിനും ഇടയിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഉഡുപ്പി അതിമനോഹരമായ സൗന്ദര്യത്തിന്‍റെ നാടാണ്. ഉഡുപ്പി രണ്ട് കാര്യങ്ങൾക്ക് പ്രസിദ്ധമാണ്, ക്ഷേത്രങ്ങളും ഭക്ഷണവും. ഉഡുപ്പിയിലെ മനോഹരവും വലുതുമായ ശ്രീകൃഷ്ണ ക്ഷേത്രം ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ഭക്തരെ ആകർഷിക്കുന്നു. പതിമൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ മഹാനായ തത്ത്വചിന്തകനായ മാധവാചാര്യയാണ് ഉഡുപ്പി കൃഷ്ണ മഠം സ്ഥാപിച്ചത്. ഇന്ത്യയിലെമ്പാടുമുള്ള തീർത്ഥാടകരെ ആകർഷിക്കുന്ന ശ്രീകൃഷ്ണ ക്ഷേത്രം ദ്വൈത ദർശനത്തിന്‍റെ കേന്ദ്രം കൂടിയാണ്. ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ ആഭരണങ്ങളാൽ അലങ്കരിച്ച കൃഷ്ണഭഗവാന്‍റെ ആകർഷകമായ വിഗ്രഹമുണ്ട്. ശ്രീകൃഷ്ണ ക്ഷേത്രത്തിലെ മറ്റൊരു ആകർഷണം കനകന കിണ്ടി എന്നു പറയുന്ന കനകന്‍റെ ജനല്‍ ആണ്. ഇത് ശ്രീകൃഷ്ണൻ തന്‍റെ ഭക്തനായ കനകദാസന് ദർശനം നൽകിയതായി വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്ന ഒരു ചെറിയ ജാലകമാണ്. യെല്ലൂരിനടുത്ത് 1000 വർഷത്തിലേറെ പഴക്കമുണ്ടെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്ന മറ്റൊരു ശിവക്ഷേത്രവുമുണ്ട്. ഉഡുപ്പി, ലോകപ്രശസ്തമായ ഉഡുപ്പി പാചകരീതിയുടെ പര്യായമാണ്, അത് ഇന്ത്യയിലുടനീളം ഉഡുപ്പി ഭക്ഷണശാലകളില്‍ ലഭ്യമാണ്. ദോശകൾക്കും ഇഡ്‌ലികൾക്കും മറ്റ് ലഘുഭക്ഷണങ്ങൾക്കും പേരുകേട്ടതാണ് ഉഡുപ്പി പാചകരീതി. മാൽപെ ബീച്ച്, കാപ്പ് ബീച്ച്, സെന്‍റ് മേരീസ് ഐലൻഡ് എന്നിവയാണ് ഉഡുപ്പിയില്‍ സന്ദര്‍ശിക്കേണ്ട മറ്റ് പ്രധാന സ്ഥലങ്ങൾ. ## 5. ഗോകര്‍ണ  കർണാടകയുടെ വടക്കുഭാഗത്തായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഒരു ചെറിയ ക്ഷേത്ര നഗരമായ ഗോകർണ ക്ഷേത്രങ്ങൾക്കും ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും മനോഹരമായ ബീച്ചുകൾക്കും പേരുകേട്ടതാണ്. ഈ പട്ടണത്തിലെ പ്രധാന തീർത്ഥാടന കേന്ദ്രമാണ് മഹാബലേശ്വരയിലെ ശിവക്ഷേത്രം. പശുവിന്‍റെ ചെവി എന്നർത്ഥം വരുന്ന ഗോ, കർണ്ണ എന്നീ രണ്ട് പദങ്ങളിൽ നിന്നാണ് ഗോകർണം എന്ന പേര് ലഭിച്ചത്. ബ്രഹ്മാവ് പാതാള ലോകത്തേക്ക് അയച്ചതിന് ശേഷം ശിവൻ പശുവിന്‍റെ ചെവിയിൽകൂടി തിരിച്ചു വന്നു എന്നാണ് പുരാണങ്ങളില്‍ പറയുന്നത്. ശിവ ക്ഷേത്രങ്ങളുള്ള ഈ സ്ഥലത്തിന് അങ്ങനെ ആ പേര് ലഭിച്ചു എന്നു പറയപ്പെടുന്നു. മഹാബലേശ്വര ക്ഷേത്രം കൂടാതെ മഹാ ഗണപതി ക്ഷേത്രം, ഭദ്രകാളി ക്ഷേത്രം, വരദരാജ ക്ഷേത്രം, വെങ്കിട്ടരമണ ക്ഷേത്രം എന്നിവയാണ് സന്ദർശിക്കേണ്ട മറ്റ് ക്ഷേത്രങ്ങൾ. ക്ഷേത്രങ്ങള്‍ക്ക് പുറമെ ബീച്ചുകള്‍ക്കും പേര് കേട്ടതാണ് ഗോകര്‍ണ. ഓം ബീച്ച്, കുഡ്ലെ ബീച്ച്, ഗോകർണ ബീച്ച്, ഹാഫ് മൂൺ ബീച്ച്, പാരഡൈസ് ബീച്ച് എന്നിവയാണ് ഇവിടുത്തെ അഞ്ച് പ്രധാന ബീച്ചുകൾ. അഞ്ച് ബീച്ചുകളിൽ ഏറ്റവും വലുതാണ് കുഡ്ലെ ബീച്ച്. കർണാടകയിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ, സർഫർമാർക്കിടയിൽ വളരെ ജനപ്രിയമായ ബീച്ചാണ് ഓം ബീച്ച്. വിശുദ്ധ ഓം ചിഹ്നത്തിന്‍റെ സ്വാഭാവിക രൂപീകരണം കൊണ്ടാണ് ബീച്ചിന് ഈ പേര് ലഭിച്ചത്. ## 6. കൂര്‍ഗ്  പശ്ചിമഘട്ടത്തിന്‍റെ ചരിവുകളിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന കൂർഗ് 'കുടഗ്' എന്ന പേരിലും അറിയപ്പെടുന്നു. ഒരു കുന്നിൻ പ്രദേശമായ ഇത് പച്ചപ്പ് നിറഞ്ഞ ചുറ്റുപാടുകൾക്കും സുഖകരമായ കാലാവസ്ഥയ്ക്കും പേരുകേട്ടതാണ്. ഇന്ത്യയിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ കാപ്പി ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന സ്ഥലമാണ് കൂർഗ്. കൂടാതെ, ഇന്ത്യയിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ മഴ ലഭിക്കുന്ന സ്ഥലങ്ങളിൽ ഒന്നാണിത്. കൊടവ, തുളു, ഗൗഡ, മാപ്ല തുടങ്ങിയ വ്യത്യസ്ത സമുദായങ്ങൾ അടങ്ങുന്നതാണ് കുടക് ജില്ല. അതിൽ സാമ്പത്തികമായും രാഷ്ട്രീയമായും ഏറ്റവും വലിയത് കൊടവ സമുദായമാണ്. കൂര്‍ഗിന്‍റെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ കൃഷി, കാപ്പിത്തോട്ടങ്ങൾ, വനം, ടൂറിസം എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ചിരിക്കുന്നു. മൂടൽമഞ്ഞ് നിറഞ്ഞ കുന്നുകൾ, സമൃദ്ധമായ വനം, തേയില, കാപ്പിത്തോട്ടങ്ങൾ, ഓറഞ്ച് തോട്ടങ്ങൾ എന്നിവ കൂർഗിനെ അവിസ്മരണീയമായ അവധിക്കാല കേന്ദ്രമാക്കി മാറ്റുന്നു. ഇവിടെ മൂന്ന് വന്യജീവി സങ്കേതങ്ങളും (തലകാവേരി, പുഷ്പഗിരി, ബ്രഹ്മഗിരി സാങ്ച്വറികൾ) ഒരു ദേശീയോദ്യാനവും (നാഗർഹോള നാഷണൽ പാർക്ക്) ഉണ്ട്. താണ്ടിയാണ്ടമോൾ, ബ്രഹ്മഗിരി, പുഷ്പഗിരി തുടങ്ങിയ കൊടുമുടികളുള്ള കൂർഗ് ട്രെക്കിംഗ് പ്രവർത്തനങ്ങൾക്കും പ്രശസ്തമാണ്. രാജാസ് സീറ്റ്, ആബി വെള്ളച്ചാട്ടം, ഇരുപ്പ് വെള്ളച്ചാട്ടം, ഓംകാരേശ്വര ക്ഷേത്രം, ബൈലക്കുപ്പെ, തലകാവേരി, ദുബാരെ എന്നിവയാണ് കൂർഗില്‍ സന്ദര്‍ശിക്കേണ്ട പ്രധാന സ്ഥലങ്ങൾ. കൂർഗിൽ തീർച്ചയായും സന്ദർശിക്കേണ്ട വിവിധ ബുദ്ധ വിഹാരങ്ങളുമുണ്ട്. `_BANNER_` ## 7. ബേലൂര്‍ ഹലേബിടു  കർണാടകയിലെ ഹാസൻ ജില്ലയിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ചരിത്രപ്രസിദ്ധമായ ഒരു ക്ഷേത്രനഗരമാണ് ബേലൂർ. ചെന്നകേശവ പ്രതിഷ്ഠയുള്ള പ്രശസ്തമായ ഹൊയ്‌സാല ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ബേലൂർ കർണാടകയിലെ അറിയപ്പെടുന്ന വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങളിലൊന്നാണ്. യുനെസ്‌കോയുടെ ലോക പൈതൃക സൈറ്റുകളിലേക്ക് നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യപ്പെട്ട മൂന്ന് ഹൊയ്‌സാല ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഏറ്റവും മികച്ചത് ഇതാണ്. മറ്റ് രണ്ടെണ്ണം ഹലേബിടുവിലെയും സോമനാഥ്പൂരിലെയും ക്ഷേത്രങ്ങളാണ്. ഹൊയ്‌സാല ക്ഷേത്രങ്ങൾ സൂക്ഷ്മവും സങ്കീർണ്ണവുമായ കൊത്തുപണികൾക്കും തിളക്കമാര്‍ന്ന മിനുക്കുപണികളുള്ള ശിൽപങ്ങൾക്കും പേരുകേട്ടതാണ്. യാഗച്ചി നദിയുടെ തീരത്തുള്ള ശക്തമായ ഹൊയ്‌സാല സാമ്രാജ്യത്തിന്‍റെ ആദ്യകാല തലസ്ഥാനമായിരുന്നു ബേലൂർ. ബേലൂരിനെ മുമ്പ് വേലാപുരി എന്ന് വിളിച്ചിരുന്നതായി പറയപ്പെടുന്നു. ഹൊയ്‌സാല വാസ്തുവിദ്യയുടെ ഏറ്റവും മികച്ച ഉദാഹരണങ്ങളിലൊന്നാണ് ചെന്നകേശവ ക്ഷേത്രം. 1117-ൽ തലക്കാട് ചോളന്മാർക്കെതിരായ വിജയം ആഘോഷിക്കാൻ വിഷ്ണുവർദ്ധന രാജാവാണ് ഇത് നിർമ്മിച്ചത്. ബേലൂരിന്‍റെ അത്രയും തന്നെ പ്രാധാന്യം അര്‍ഹിക്കുന്ന സ്ഥലമാണ് ഹലേബിടു. ഹൊയ്‌സാല രാജവംശത്തിന്‍റെ തലസ്ഥാനം ഹലേബിടു ആയിരുന്നു, അവിടെ അവർ 150 വർഷത്തിലേറെ ഭരിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, പതിനാലാം നൂറ്റാണ്ടിൽ മാലിക് കഫൂർ ഇത് ആക്രമിക്കുകയും നഗരം നശിപ്പിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്തു. അങ്ങനെ, ഹൊയ്സാലർ തങ്ങളുടെ അധികാരസ്ഥാനം ബേലൂരിലേക്ക് മാറ്റി. വിഷ്ണുവർദ്ധന രാജാവിന്‍റെയും രാജ്ഞി ശാന്തള ദേവിയുടെയും ബഹുമാനാർത്ഥം നിർമ്മിച്ചതാണ് ഹലേബിടുവില്‍ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന പ്രധാന ക്ഷേത്രം. ## 8. ബീജാപൂര്‍  കർണാടകയിലേക്കുള്ള സഞ്ചാരത്തില്‍ ഒഴിച്ചുകൂടാനാവാത്ത സ്ഥലമാണ് ബിജാപൂർ. ബീജാപൂർ അവിടെ നിലനിന്നിരുന്ന ഇസ്ലാമിക രാജവംശത്തിന്‍റെ സംസ്കാരവും ജീവിതവും പ്രദർശിപ്പിക്കുന്നു. എ ഡി പത്താം നൂറ്റാണ്ടിനും പതിനൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിനും ഇടയിൽ ചാലൂക്യന്മാരാൽ സ്ഥാപിതമായി, ഒടുവിൽ ഡൽഹി സുൽത്താനേറ്റിന്‍റെയും ഹൈദരാബാദ് നിസാമിന്‍റെയും ഭരണത്തിൻ കീഴിലായതാണ് ബിജാപൂര്‍. വിവിധ ചരിത്ര സ്മാരകങ്ങൾക്കും കോട്ടകൾക്കും പേരുകേട്ടതാണ് ബിജാപൂർ. ഡെക്കാൻ രാജ്യങ്ങളുടെ പുരാതന കാലഘട്ടത്തിൽ സ്ഥാപിതമായ വിവിധ ക്ഷേത്രങ്ങൾ പട്ടണത്തിലുണ്ട്. എന്നിരുന്നാലും ആദിൽഷാഹി രാജവംശത്തിന്‍റെ കീഴിലാണ് നഗരം അതിന്‍റെ ഏറ്റവും മികച്ച ദിനങ്ങൾ കണ്ടത്. അതിന്‍റെ സംസ്കാരത്തിൽ മൊഹമ്മദീയൻ സ്വാധീനം ഇവിടുത്തെ പള്ളികളില്‍ നിന്നും പ്രകടമാണ്. ഗോൽ ഗുംബസ്, ബീജാപൂർ കോട്ട, ഗഗൻ മഹൽ എന്നിവയാണ് ഇവിടുത്തെ പ്രശസ്തമായ ചില നിർമിതികൾ. ## 9. സക്ലേഷ്പൂർ  കർണാടകയിലെ ഹാസൻ ജില്ലയിലെ ഒരു ഹിൽ സ്റ്റേഷനാണ് സക്ലേഷ്പൂർ അഥവാ സകലേഷ്പുര. മലനാട് മേഖലയിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന സക്ലേഷ്പൂർ, ബെംഗളൂരു, ഹാസൻ ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്ന് പശ്ചിമഘട്ടത്തിലേക്കുള്ള പ്രവേശന കവാടമാണ്. ചരിത്രമനുസരിച്ച്, ചാലൂക്യരും, ഹൊയ്‌സാലരും, മൈസൂർ രാജാക്കന്മാരും ഈ പ്രദേശം മുൻകാലങ്ങളിൽ ഭരിച്ചിരുന്നതായി കാണപ്പെടുന്നു. ഹൊയ്സാലരുടെ കാലത്താണ് പട്ടണത്തിന് ഈ പേര് ലഭിച്ചത്. ഈ മനോഹരമായ ഹിൽ സ്റ്റേഷൻ അതിന്‍റെ ആകർഷകമായ പർവതങ്ങൾ, പ്രകൃതി സൗന്ദര്യം, സുഖകരമായ കാലാവസ്ഥ എന്നിവയാൽ വളരെ ജനപ്രിയമാണ്. മഞ്ജാരാബാദ് കോട്ട, സക്ലേശ്വര ക്ഷേത്രം, അഗ്നി ഗുഡ്ഡ ഹിൽ, മഗജഹള്ളി വെള്ളച്ചാട്ടം, ബേട്ട ഭൈരവേശ്വര ക്ഷേത്രം, ഹേമാവതി അണക്കെട്ട്, പാണ്ഡവർ ഗുഡ്ഡ, അഗ്നി ഗുഡ്ഡ എന്നിവയാണ് സക്ലേഷ്പൂരിലെ പ്രധാന സ്ഥലങ്ങൾ. കൂടാതെ, പശ്ചിമഘട്ടത്തിലെ അത്ര അറിയപ്പെടാത്ത ഈ ഹിൽ‌സ്റ്റേഷൻ ബിസ്ലെ റിസർവ് ഫോറസ്റ്റ് ട്രയൽ, കുമാര പർവ്വത ട്രയൽ എന്നിവയിലെ ട്രക്കിംഗ് പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് പ്രസിദ്ധമാണ്. ## 10. പട്ടടക്കല്‍  കർണാടകയിലെ ബാഗൽകോട്ട് ജില്ലയിൽ മലപ്രഭ നദിയുടെ തീരത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന പട്ടടക്കൽ ഒരു പ്രശസ്തമായ പൈതൃക സ്ഥലമാണ്. ചാലൂക്യൻ സ്മാരകങ്ങളുടെ കീഴിലുള്ള ബദാമി, ഐഹോൾ എന്നിവയ്‌ക്കൊപ്പം യുനെസ്കോയുടെ ലോക പൈതൃക പട്ടികയില്‍ ഇടം നേടിയ സ്ഥലമാണ് പട്ടടക്കൽ. ചാലൂക്യ രാജാക്കന്മാരുടെ കിരീടധാരണം നടന്ന സ്ഥലമാണ് പട്ടടക്കൽ. ഐഹോളിനൊപ്പം പട്ടടക്കലും ദക്ഷിണേന്ത്യൻ ക്ഷേത്ര വാസ്തുവിദ്യയുടെ കളിത്തൊട്ടിലായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. പ്രധാന സമുച്ചയത്തിൽ പത്തോളം ക്ഷേത്രങ്ങളുണ്ട്. പട്ടടക്കലിലെ സ്മാരകങ്ങൾ ആറാം നൂറ്റാണ്ടിനും ഒമ്പതാം നൂറ്റാണ്ടിനും ഇടയിൽ നിർമ്മിച്ചതാണ്. ഐഹോളെയിലെ ആദ്യകാല ക്ഷേത്രങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് പട്ടടക്കലിലെ ക്ഷേത്രങ്ങൾ വിപുലമായ കലാസൃഷ്ടികളാൽ വലുതും ഗംഭീരവുമാണ്. വിരൂപാക്ഷ ക്ഷേത്രം, സംഗമേശ്വര ക്ഷേത്രം, മല്ലികാർജ്ജുന ക്ഷേത്രം, കാശിവിശ്വനാഥ ക്ഷേത്രം, ഗൽഗനാഥ ക്ഷേത്രം എന്നിവയാണ് പട്ടടക്കലിൽ സന്ദർശിക്കേണ്ട പ്രധാന സ്ഥലങ്ങൾ. പുരാതന തെക്കൻ രാജ്യങ്ങളുടെ ഭരണകാലം മുതൽ കർണാടക സംസ്ഥാനം എല്ലായ്പ്പോഴും ഒരു പ്രധാന പ്രദേശമാണ്. മുകളില്‍ കൊടുത്ത സ്ഥലങ്ങള്‍ കൂടാതെ മാംഗ്ലൂര്‍, കബിനി, കാര്‍വാര്‍, ഡണ്ടെലി, ജോഗ് വെള്ളച്ചാട്ടം, ഗുല്‍ബാര്‍ഗ, മുരുടേശ്വര്‍ എന്നിവയും കര്‍ണാടകയില്‍ സന്ദര്‍ശിക്കാവുന്നതാണ്.

യാത്രകൾഇഷ്ടപ്പെടുന്നവര്‍ എപ്പോഴും യാത്ര ചെയ്തുകൊണ്ടിരിക്കാന്‍ ആഗ്രഹിക്കും. എന്നാല്‍ എവിടേക്കു യാത്ര ചെയ്യണം എന്നത് ഒരു ചോദ്യം തന്നെയാണ്. നമ്മുടെ അയല്‍ സംസ്ഥാനമായ തമിഴ് നാട്ടില്‍ ഏതൊക്കെ സ്ഥലങ്ങളാണ് കാണാനുള്ളത് എന്നു നോക്കിയാലോ. അതിലെ മികച്ച 10 സ്ഥലങ്ങള്‍ ആണ് നമ്മളിവടെ കാണാന്‍ പോകുന്നത്. ## 1. കന്യാകുമാരി  കേരളത്തിന്‍റെ അയല്‍സംസ്ഥാനമായ തമിഴ് നാട്ടിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്ത സ്ഥലങ്ങളില്‍ ഒന്നാണ് കന്യാകുമാരി. കേരളത്തിനോട് ചേര്‍ന്ന് കിടക്കുന്ന കന്യാകുമാരി കേരളത്തില്‍ നിന്നും സഞ്ചാരികളെ ആകര്‍ഷിക്കുന്നു.ഭാരതത്തിന്‍റെ തെക്കേയറ്റമായി ഇന്ത്യന്‍ മഹാസമുദ്രത്തിനോട് ചേര്‍ന്നാണ് കന്യാകുമാരി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. കുമാരി അമ്മൻ എന്നും അറിയപ്പെട്ടിരുന്ന ഹിന്ദു ദേവതയായ കന്യാകുമാരിയിൽ നിന്നാണ് നഗരത്തിന് ഈ പേര് ലഭിച്ചത്. സ്വാമി വിവേകാനന്ദൻ കുറച്ചുകാലം ഇവിടെ താമസിച്ചിരുന്നതായും ധ്യാനിച്ചിരുന്നതായും പറയപ്പെടുന്നു. ഈ സ്ഥലം അതിശയകരമായ സൂര്യാസ്തമയ കാഴ്ചകളും സൂര്യോദയ കാഴ്ചകളും നൽകുന്നു. പൗർണ്ണമി ദിനങ്ങളിൽ ഒരേസമയം സൂര്യാസ്തമയത്തിന്‍റെയും ചന്ദ്രോദയത്തിന്‍റെയും അദ്വിതീയ ദൃശ്യങ്ങൾ ആസ്വദിക്കാൻ കഴിയുന്ന ഇന്ത്യയിലെ ഏക സ്ഥലമാണിത്. കന്യാകുമാരിയിലെ പ്രധാന ആകർഷണങ്ങളില്‍ ഒന്നാണ് കുമാരി അമ്മൻ ക്ഷേത്രം. ഭാരതത്തിലെ ശക്തിപീഠങ്ങളിൽ ഒന്നായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന ഈ ക്ഷേത്രം എല്ലാ വർഷവും ധാരാളം ഭക്തരെ ആകർഷിക്കുന്നു. നൂറ്റാണ്ടുകളായി കലയുടെയും വിശ്വാസത്തിന്‍റെയും മഹത്തായ കേന്ദ്രമായി കന്യാകുമാരി നിലകൊള്ളുന്നു. വലിയ വ്യാപാര വാണിജ്യ മേഖല കൂടിയായിരുന്നു ഇവിടം. ചോളരും പാണ്ഡ്യരും നായ്ക്കരും കന്യാകുമാരി ഭരിച്ചിട്ടുണ്ട്. പിന്നീട്, പദ്മനാഭപുരം തലസ്ഥാനമാക്കി കന്യാകുമാരി വേണാട് രാജവംശത്തിന്‍റെ ഭരണത്തിന്‍ കീഴിലായി. മാര്‍ത്താണ്ഡവര്‍മ്മ തിരുവിതാംകൂര്‍ രാജ്യം ഉണ്ടാക്കിയതിന് ശേഷം 1745-ല്‍ കന്യാകുമാരിയുടെ തലസ്ഥാനം പദ്മനാഭപുരത്തുനിന്നും തിരുവനന്തപുരത്തേക്ക് മാറ്റി സ്ഥാപിച്ചു. ഇന്ത്യയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന് ശേഷം കന്യാകുമാരി തമിഴ് നാട് സംസ്ഥാനത്തായി. വിവേകാനന്ദ റോക്ക് മെമ്മോറിയൽ, ഗാന്ധി മെമ്മോറിയൽ, തിരുവള്ളുവർ പ്രതിമ, പത്മനാഭപുരം കൊട്ടാരം, ശുചീന്ദ്രം, പേച്ചിപ്പാറ റിസർവോയർ, വട്ടക്കോട്ട, സെന്‍റ് സേവ്യേഴ്‌സ് പള്ളി, ഉദയഗിരി കോട്ട എന്നിവയാണ് കന്യാകുമാരിയിലെ സന്ദർശിക്കേണ്ട സ്ഥലങ്ങൾ. ## 2. മഹാബലിപുരം  തമിഴ്നാട്ടിലെ പ്രധാന പൈതൃക കേന്ദ്രങ്ങളില്‍ ഒന്നാണ് മഹാബലിപുരം. ചരിത്ര സ്മാരകങ്ങൾ, ശിൽപങ്ങൾ, പ്രകൃതി സൗന്ദര്യം, സംസ്കാരം, പാരമ്പര്യം എന്നിവയ്ക്ക് പേരുകേട്ടതാണ് മാമല്ലപുരം എന്ന പേരിലും അറിയപ്പെടുന്ന മഹാബലിപുരം. എ ഡി ഏഴാം നൂറ്റാണ്ടിൽ പല്ലവ രാജവംശത്തിന്‍റെ കീഴിലായിരുന്ന ഒരു പ്രമുഖ കടൽ തുറമുഖമായിരുന്നു മഹാബലിപുരം നഗരം. സ്മാരകങ്ങൾക്ക് പേരുകേട്ട ഈ സ്ഥലം യുനെസ്കോയുടെ ലോക പൈതൃക സൈറ്റുകളിൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ദ്രാവിഡ ശൈലിയിലുള്ള വാസ്തുവിദ്യയുടെ മികവ് വിളിച്ചോതുന്ന ഇവിടുത്തെ മിക്കവാറും എല്ലാ സ്മാരകങ്ങളും കരിങ്കല്ലിൽ കൊത്തിയെടുത്തതാണ്. ഐതിഹ്യമനുസരിച്ച്, ദാനധര്‍മിഷ്ടനായ അസുര രാജാവായ മഹാബലിയുടെ പേരില്‍ നിന്നാണ് ഈ സ്ഥലത്തിന് പേര് ലഭിച്ചത്. പല്ലവ രാജാവായ നരസിംഹ വർമ്മൻ ഒന്നാമൻ, മാമല്ലൻ എന്ന സ്ഥാനപ്പേരുള്ള മഹാനായ ഗുസ്തിക്കാരന്‍റെ പേരിലാണ് ഇതിന് മാമല്ലപുരം എന്ന് പേരിട്ടതെന്നാണ് മറ്റൊരു അഭിപ്രായം. പ്രശസ്തമായ അർജ്ജുനന്‍റെ തപസ്സിന്‍റെ കൊത്തുപണിയും കൃഷ്ണ മണ്ഡപവും ഗ്രാമത്തിന്‍റെ മധ്യഭാഗത്തുള്ള കൂറ്റൻ പാറകളെ അലങ്കരിക്കുന്നു. നിർമ്മാണത്തിന്‍റെ വിവിധ ഘട്ടങ്ങളിലുള്ള പതിനാറ് മനുഷ്യനിർമിത ഗുഹകളും പ്രദേശത്ത് കാണാം. തിരുകടൽമല്ലൈ ക്ഷേത്രം, ചോളമടൽ ആർട്ടിസ്റ്റ് വില്ലേജ്, മഹാബലിപുരം ബീച്ച്, ടൈഗർ ഗുഹ, മുതല പാര്‍ക്ക് എന്നിവ ഇവിടെ വന്നു കാണേണ്ട പ്രധാന സ്ഥലങ്ങള്‍ ആണ്. ## 3. കാഞ്ചീപുരം  തമിഴ്‌നാട്ടിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ തീർത്ഥാടന കേന്ദ്രമാണ് കാഞ്ചീപുരം. കാഞ്ചീപുരത്തിന് സമ്പന്നമായ ചരിത്രമുണ്ട്, ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും പഴയ നഗരങ്ങളിലൊന്നാണിത്. കാഞ്ചീപുരത്തെ ക്ഷേത്രങ്ങൾ അവയുടെ മഹത്വത്തിനും മഹത്തായ വാസ്തുവിദ്യയ്ക്കും പേരുകേട്ടതാണ്. കാഞ്ചി സ്മാരകങ്ങളുടെ വാസ്തുവിദ്യ മികച്ച ശിൽപ സൃഷ്ടികളും അതുല്യമായ ശൈലിയും കൊണ്ട് ട്രെൻഡ് സെറ്റിംഗ് ചെയ്യപ്പെടുകയും ദക്ഷിണേന്ത്യൻ വാസ്തുവിദ്യയുടെ മാനദണ്ഡമായി മാറുകയും ചെയ്തു. ക്ഷേത്രങ്ങളുടെ നഗരവും കൂടിയാണ് കാഞ്ചീപുരം. കാമാക്ഷി അമ്മൻ ക്ഷേത്രം, വരദരാജ പെരുമാൾ ക്ഷേത്രം, കൈലാസനാഥർ ക്ഷേത്രം, കർച്ചപേശ്വര ക്ഷേത്രം, ഏകാംബരനാഥ ക്ഷേത്രം എന്നിവയാണ് കാഞ്ചിയിലെ പ്രധാന ക്ഷേത്രങ്ങള്‍. വിവിധ ക്ഷേത്രങ്ങൾക്ക് പുറമേ ഔഷധ സസ്യങ്ങൾക്കും പേരുകേട്ടതാണ് കാഞ്ചീപുരം. കാഞ്ചീപുരത്തിന്‍റെ പ്രധാന ഉൽപന്നങ്ങളിലൊന്ന് അവിടുത്തെ "കാഞ്ചീപുരം സില്‍ക്ക്".ഇവിടെ താമസിക്കുന്ന 5000-ലധികം കുടുംബങ്ങൾ പട്ട് നെയ്ത്തിൽ ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. വിവിധ ക്ഷേത്രങ്ങൾ, പക്ഷി സങ്കേതം, ബീച്ചുകൾ, കായലുകൾ തുടങ്ങിയവ കാഞ്ചീപുരം എന്ന നഗരത്തിൽ തീർച്ചയായും സന്ദർശിക്കേണ്ട സ്ഥലങ്ങളാണ്. ## 4. ഊട്ടി  തമിഴ്‌നാട്ടിലെ നീലഗിരി ജില്ലയുടെ ആസ്ഥാനമായ ഊട്ടി ഒരു ഹിൽ സ്റ്റേഷനാണ്. ഉദഗമണ്ഡലം എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഊട്ടിയെ 'ഹിൽ സ്റ്റേഷനുകളുടെ രാജ്ഞി' എന്ന് വിളിക്കാറുണ്ട്. മനോഹരമായ പിക്‌നിക് സ്‌പോട്ടുകളുടെയും തടാകങ്ങളുടെയും നാടായ ഊട്ടി കൊളോണിയൽ കാലത്ത് ബ്രിട്ടീഷുകാർ വേനൽക്കാലത്തും വാരാന്ത്യങ്ങളിലും വന്നു സമയം ചിലവഴിക്കുന്ന സ്ഥലമായിരുന്നു. ബ്രിട്ടീഷ് ഗവൺമെന്‍റിലെ പല ഉദ്യോഗസ്ഥരും ഈ സ്ഥലത്തിന് സ്വിറ്റ്സർലൻഡിനോട് സാമ്യമുള്ളതായി വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇന്ത്യയിലെ ഉഷ്ണമേഖലാ പ്രദേശത്താണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നതെങ്കിലും, വർഷം മുഴുവനും തണുപ്പുള്ള രാത്രികളോടെയുള്ള കാലാവസ്ഥയാണ് ഊട്ടിയില്‍ ഉള്ളത്. സുഖകരമായ കാലാവസ്ഥയ്ക്ക് പുറമെ ഊട്ടി തടാകം, ബൊട്ടാണിക്കൽ ഗാർഡൻ, റോസ് ഗാർഡൻ, വെൻലോക്ക് ഡൗൺസ്, പൈൻ ഫോറസ്റ്റ്, എമറാൾഡ് തടാകം എന്നിവയാണ് ഊട്ടിയില്‍ കാണേണ്ട പ്രധാന സ്ഥലങ്ങൾ. മേട്ടുപ്പാളയത്തിൽ നിന്ന് ഊട്ടിയിലേക്ക് ഓടുന്ന നീലഗിരി മൗണ്ടൻ റെയിൽവേ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ടോയ് ട്രെയിൻ യുനെസ്കോയുടെ ലോക പൈതൃക പട്ടികയില്‍ ഇടം നേടിയതാണ്. അതും അനുഭവിച്ചറിയേണ്ട കാര്യം തന്നെയാണ്. ## 5. മധുര  തമിഴ്‌നാട്ടിലെ മൂന്നാമത്തെ വലിയ നഗരവും ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും പഴയ ജനവാസമുള്ള നഗരങ്ങളില്‍ ഒന്നുമാണ് മധുര. കിഴക്കിന്‍റെ ഏഥൻസ് എന്നറിയപ്പെടുന്ന മധുര ഇന്ത്യൻ ഉപദ്വീപിലെ ഏറ്റവും പഴക്കം ചെന്ന നഗരമാണ്. ബിസി മൂന്നാം നൂറ്റാണ്ട് മുതൽ ഇവിടെ ജനവാസമുണ്ട്. ഇത് തമിഴ്നാടിന്‍റെ സാംസ്കാരിക തലസ്ഥാനമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. മധുരയിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട സ്ഥലമാണ് മീനാക്ഷി ക്ഷേത്രം. ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഒന്നാണിത്. ഈ ക്ഷേത്രത്തിന് അതിശയകരമായ വാസ്തുവിദ്യയാണ് നമുക്ക് കാണാനാകുന്നത്. വൈഗ നദിയുടെ തീരത്താണ് മധുര നഗരം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. മധുര മീനാക്ഷി ക്ഷേത്രത്തിന്‍റെ തെരുവുകൾക്ക് സമാന്തരമായാണ് മധുര നഗരം നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. മധുര മീനാക്ഷി ക്ഷേത്രം കൂടാതെ, തിരുമലൈ നായക് മഹൽ, കൂടൽ അളഗർ ക്ഷേത്രം, ഗാന്ധി മ്യൂസിയം, സാമനാര്‍ മല എന്നിവ മധുരയിലെ മറ്റ് പ്രധാന സ്ഥലങ്ങളാണ്. ## 6. കൊടൈക്കനാല്‍  തമിഴ്നാട്ടിലെ ഡിണ്ടിഗൽ ജില്ലയിലെ മനോഹരമായ ഒരു ഹിൽ സ്റ്റേഷനാണ് "കൊടൈ" എന്നും അറിയപ്പെടുന്ന കൊടൈക്കനാൽ. സമുദ്രനിരപ്പിൽ നിന്ന് ശരാശരി 2,331 മീറ്റർ ഉയരമുള്ള ഒരു ചെറിയ ഹിൽ സ്റ്റേഷനാണിത്. കൊടും വനങ്ങളാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട ഈ സ്ഥലം പഴനി മലനിരകളുടെ മുകളിലാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഉഷ്ണമേഖലാ സമതലങ്ങളിലെ ചൂടിൽ നിന്നും രോഗങ്ങളിൽ നിന്നും ഒരു അഭയം എന്ന നിലയിൽ 1845-ല്‍ സ്ഥാപിതമായ ഹിൽ സ്റ്റേഷനാണ് കൊടൈക്കനാല്‍. ഇന്ന് അതൊരു ടൂറിസ്റ്റ് സ്ഥലമായി മാറിയിരിക്കുന്നു. ഇവിടെയുള്ള മനോഹരവും പ്രകൃതിദത്തവുമായ നിരവധി ആകർഷണങ്ങളാണ് സന്ദര്‍ശകരെ ഇവിടെ പിടിച്ചുനിര്‍ത്തുന്നത്. കൊടൈ തടാകം, ബ്രയാന്‍റ് പാർക്ക്, കോക്കേഴ്സ് വാക്ക്, ബിയർ ഷോല വെള്ളച്ചാട്ടം, സിൽവർ കാസ്കേഡ്, പില്ലർ റോക്ക്സ് തുടങ്ങിയവ കൊടൈക്കനാലിൽ സന്ദർശിക്കേണ്ട പ്രധാന സ്ഥലങ്ങളാണ്. `_BANNER_` ## 7. രാമേശ്വരം  തമിഴ് നാടിന്‍റെ ഒരു അറ്റത്ത് കിടക്കുന്ന പൗരാണിക പ്രാധാന്യമുള്ള സ്ഥലമാണ് രാമേശ്വരം. വിവിധ ദക്ഷിണേന്ത്യൻ രാജവംശങ്ങൾ ഭരിച്ചിരുന്ന ഒരു ചരിത്രനഗരമായ ഈ പട്ടണം, ഹിന്ദു ഇതിഹാസമായ രാമായണത്തിൽ പരാമർശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. തമിഴ്‌നാട്ടിലെ രാമേശ്വരം, ചാർധാം തീർത്ഥാടനത്തിന്‍റെ ഭാഗമാണ്. ശൈവമതക്കാരുടെയും വൈഷ്ണവരുടെയും പ്രധാന തീർത്ഥാടന കേന്ദ്രം കൂടിയാണ് രാമേശ്വരം. ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും ആകർഷകമായ ക്ഷേത്രങ്ങളിലൊന്നായ ശ്രീരാമനാഥസ്വാമി ക്ഷേത്രം ഇവിടെയാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. അതിന് രാമേശ്വരം ക്ഷേത്രം എന്നും വിളിക്കാവുന്നതാണ്. അതിമനോഹരമായ ഇടനാഴികൾക്കും കൂറ്റൻ ശിൽപങ്ങളാൽ നിർമ്മിച്ച തൂണുകൾക്കും ഈ ക്ഷേത്രം പ്രശസ്തമാണ്. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ ഇടനാഴിയാണ് രാമനാഥസ്വാമി ക്ഷേത്രത്തിന്‍റെ മൂന്നാമത്തെ ഇടനാഴി. ശ്രീരാമനാഥസ്വാമി എന്ന പേരുള്ള ലിംഗരൂപത്തിലാണ് ഇവിടുത്തെ പ്രതിഷ്ഠ. 12 ജ്യോതിർലിംഗങ്ങളിൽ ഒന്നാണിത്. ഈ ക്ഷേത്രം മധ്യകാലഘട്ടത്തിലെ ദ്രാവിഡ വാസ്തുവിദ്യാ ശൈലിയുടെ പ്രതീകമായി നിലകൊള്ളുന്നു. അഗ്നിതീർത്ഥം, ഗന്ദമാദന പർവ്വതം, ധനുഷ്കോടി, കോതണ്ഡരസ്വാമി ക്ഷേത്രം, ഏർവാടി എന്നിവയാണ് രാമേശ്വരത്ത് സന്ദർശിക്കേണ്ട പ്രധാന സ്ഥലങ്ങൾ. ഓലൈക്കുട, ധനുഷ്‌കോടി, പാമ്പൻ എന്നിവിടങ്ങളിലെ മനോഹരമായ ബീച്ചുകൾ മറ്റ് ആകർഷണങ്ങളാണ്. ശൈത്യകാലത്ത് സ്കൂബ ഡൈവിംഗും ദേശാടന പക്ഷികളുടെ നിരീക്ഷണവുമാണ് ഇവിടുത്തെ വിനോദങ്ങൾ. ## 8. തഞ്ചാവൂര്‍  കാവേരി നദിയുടെ തീരത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന തമിഴ്‌നാട്ടിലെ പ്രശസ്തമായ പൈതൃക സ്ഥലങ്ങളിൽ ഒന്നാണ് തഞ്ചാവൂർ. എ ഡി 1010-ൽ രാജരാജ ചോളൻ പണികഴിപ്പിച്ച ബൃഹദീശ്വര ക്ഷേത്രത്തിന് പേരുകേട്ടതാണ് തഞ്ചാവൂർ. ഇന്ത്യയിലെ യുനെസ്കോയുടെ ലോക പൈതൃക സൈറ്റുകളിൽ ഒന്നാണിത്. ദക്ഷിണേന്ത്യൻ ക്ഷേത്ര വാസ്തുവിദ്യയിലെ ഏറ്റവും മികച്ച മാതൃകകളിലൊന്നായാണ് ഈ ക്ഷേത്രം കണക്കാക്കപ്പെടുന്നത്. ചരിത്രപ്രസിദ്ധമായ ചോളന്മാരുടെ ശക്തികേന്ദ്രമായിരുന്നു തഞ്ചാവൂര്‍ നഗരം. ദ്രാവിഡ ചരിത്രത്തിൽ ഏറെ പ്രാധാന്യമുള്ള തമിഴ്‌നാട്ടിലെ പഴയ നഗരങ്ങളിലൊന്നാണ് തഞ്ചാവൂർ. മികച്ച മുഖഭാവങ്ങളോടും പൂര്‍ണ്ണതയോടും കൂടി രൂപപ്പെടുത്തിയ ലോഹ ശിൽപങ്ങൾക്കും തഞ്ചാവൂർ പ്രസിദ്ധമാണ്. ബൃഹദീശ്വര ക്ഷേത്രം കൂടാതെ തഞ്ചാവൂർ കൊട്ടാരം, കുംഭകോണം, ദാരാസുരം, ഗംഗൈകൊണ്ട ചോളപുരം, തിരുവൈയാരു, തിരുഭുവനം തുടങ്ങിയവയാണ് തഞ്ചാവൂരിലെ പ്രധാന സ്ഥലങ്ങൾ. ## 9. ഹൊഗനക്കല്‍  തമിഴ്നാട്ടിലെ ധർമ്മപുരി ജില്ലയിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന അതിമനോഹരമായ വെള്ളച്ചാട്ടമാണ് ഹൊഗനക്കൽ വെള്ളച്ചാട്ടം. "ഇന്ത്യയുടെ നയാഗ്ര" എന്ന് പലപ്പോഴും വിശേഷിപ്പിക്കപ്പെടുന്ന ഹൊഗനക്കൽ, ബാംഗ്ലൂരിനും ചെന്നൈയ്ക്കും സമീപം സന്ദർശിക്കേണ്ട മനോഹരമായ വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങളിൽ ഒന്നാണ്. കാവേരി നദി കർണാടക സംസ്ഥാനത്തിലൂടെ സഞ്ചരിച്ച് തമിഴ്‌നാട് അതിർത്തിയിൽ പ്രവേശിക്കുമ്പോൾ, അത് ഉയർന്ന ഭൂപ്രകൃതിയിലൂടെ താഴേക്ക് ഇറങ്ങി ഹൊഗനക്കൽ വെള്ളച്ചാട്ടമായി മാറുന്നു. 'പുക' എന്നര്‍ത്ഥം വരുന്ന 'ഹോഗെ' എന്ന കന്നഡ വാക്കും 'പാറകള്‍' എന്നര്‍ത്ഥം വരുന്ന 'കാല്‍' എന്ന കന്നഡ വാക്കും കൂടി ചേര്‍ന്ന് ഹൊഗനക്കല്‍ എന്ന വാക്ക് രൂപപ്പെടുന്നു. തമിഴ്നാട്ടുകാർ ഇതിനെ മാരിക്കോട്ടയം എന്നും വിളിക്കുന്നു. മഴക്കാലത്തും മഞ്ഞുകാലത്തും അനുവദനീയമായ കുട്ടവഞ്ചി റൈഡിംഗ് ഇവിടുത്തെ പ്രധാന ആകർഷണങ്ങളിൽ ഒന്നാണ്. ## 10. ചെന്നൈ  തമിഴ്നാട്ടില്‍ നിര്‍ബന്ധമായും കണ്ടിരിക്കേണ്ട സ്ഥലമാണ് ചെന്നൈ പട്ടണം. മുമ്പ് മദ്രാസ് എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്ന ചെന്നൈയാണ് തമിഴ്‌നാടിന്‍റെ തലസ്ഥാന നഗരം. ചെന്നപട്ടണം എന്ന യഥാർത്ഥ പേരിന്‍റെ ചുരുക്കരൂപമാണ് ചെന്നൈ. ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി ചെന്നൈയിലെ ചെറിയ മത്സ്യബന്ധന ഗ്രാമത്തിൽ ഒരു കോട്ടയും ഒരു വ്യാപാര കേന്ദ്രവും സ്ഥാപിച്ചു. ഇന്ന്, ഇത് ഒരു പ്രധാന വ്യാവസായിക, വിദ്യാഭ്യാസ കേന്ദ്രമായി ഉയർന്നുവന്നിട്ടുണ്ട്. ബംഗാൾ ഉൾക്കടലിന്‍റെ വശത്തുള്ള ചെന്നൈ, വർഷങ്ങളായി ഒരു പ്രധാന ബ്രിട്ടീഷ് വ്യാപാര കേന്ദ്രമായിരുന്നു. ഈ നഗരം യുഗങ്ങളായി ദക്ഷിണേന്ത്യൻ രാജ്യങ്ങളാൽ ചുറ്റപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, അതിനാൽ ഇന്ത്യയുടെ തെക്ക് ഭാഗത്തുള്ള എല്ലാ സാംസ്കാരിക, സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക, വാണിജ്യ, വ്യാവസായിക വികസനത്തിലും ഈ നഗരം എല്ലായ്പ്പോഴും മുൻപന്തിയിലാണ്. മറീന ബീച്ച്, ഗവണ്‍മെന്‍റ് മ്യൂസിയം, പാർത്ഥസാരഥി ക്ഷേത്രം, കപാലീശ്വര ക്ഷേത്രം, സാൻ തോം കത്തീഡ്രൽ തുടങ്ങിയവയാണ് ചെന്നൈയില്‍ കാണാവുന്ന പ്രധാന സ്ഥലങ്ങൾ. ഇന്ത്യയിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ സഞ്ചാരികൾ എത്തുന്ന രണ്ടാമത്തെ സംസ്ഥാനമാണ് തമിഴ്നാട്. പ്രകൃതിദത്തവും മനുഷ്യനിർമ്മിതവുമായ അത്ഭുതങ്ങളാൽ സമൃദ്ധമായ ഈ നഗരത്തിന് 4000 വർഷത്തിലധികം സാംസ്കാരിക ചരിത്രമുണ്ട്. മുകളില്‍ പരാമര്‍ശിച്ചിട്ടുള്ള സ്ഥലങ്ങള്‍ക്ക് പുറമേ ചിദംബരം, കോയമ്പത്തൂര്‍, പളനി, തിരുനെല്‍വേലി എന്നിവ പോലുള്ള സ്ഥലങ്ങളും തമിഴ് നാട്ടില്‍ കാണാവുന്നതാണ്.